Πρόταση ΑΝ.ΕΛΛ για το Αναπτυξιακό συνέδριο Κρήτης

Σε συνέντευξη που είχε δώσει το 2015, ο Κύπριος ποιητής Κυριάκος Χαραλαμπίδης, είχε περιγράψει ως εξής τη σχέση της Ελλάδας με την Ευρώπη:
“... κάποια στιγμή, όταν η Ευρώπη κατορθώσει να βρει τον εαυτό της, θα διαπιστώσει πως πρέπει να ντυθεί κατάσαρκα την Ελλάδα. Η Ελλάδα, ως έννοια πνευματική, θα προσδώσει στην Ευρώπη την αληθινή της φύση. Αυτό δεν είναι ουτοπία. Όλοι οι λαοί της Ευρώπης έχουν κάτι να δώσουν και κάτι να πάρουν. Εκείνο που θα πάρουν από εμάς είναι η Ποίηση —όχι ακριβώς με τη μορφή που κληροδότησαν οι μεγάλοι ποιητές μας.
Μιλώ για την Ποίηση ως Ζωή, ως θεία ενέργεια πάνω στους ανθρώπους, καθώς ιλαρώνει το θηρίο μέσα τους κι ευγενίζει κάθε τους σκέψη και πράξη. Αυτής της ποίησης θεματοφύλακας είναι η ελληνικότητα —όποιας μορφής ή όποιας φυλής— η ελληνικότητα ως ιδέα, πέρα ακόμη κι από την ίδια την Ελλάδα.”
Οι παραπάνω διαπιστώσεις διαπερνούν το έργο πολλών Ελλήνων δημιουργών, ποιητών, μουσουργών, εικαστικών καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων. Είναι δε συνείδηση πολιτικών φιλοσόφων και διανοητών παγκοσμίως ότι η Ελληνικότητα ως κεντρικός πυρήνας του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού αποτελεί τη σταθερή βάση πάνω στην οποία θα πρέπει να στηριχθεί κάθε προσπάθεια αναμόρφωσης των Ευρωπαϊκών θεσμών προκειμένου το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης να καταστεί και πάλι ελκυστικό και να συνεγείρει τους λαούς της γηραιάς ηπείρου σε ένα κοινό ειρηνικό μέλλον συνεργασίας και αμοιβαιότητας. Διότι είναι πλέον ορατό σε όλους ότι ο εκτροχιασμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε μια οικονομική φυλακή των λαών λειτουργεί διαλυτικά, εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους και απειλεί με αποσταθεροποίηση ακόμη και τις θεωρούμενες μέχρι πρόσφατα “ασφαλείς” χώρες της Ένωσης. Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του στην Ελλάδα ο νέος Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, μιλώντας στον πλούσιο σε συμβολισμούς και ιστορική φόρτιση ιερό χώρο της Πνύκας, συνόψισε την κρισιμότητα της κατάστασης με τη φράση “η Ευρωπαϊκή Ένωση είτε θα ανακατασκευαστεί είτε θα θρυμματιστεί”!. Και προφανώς, ανακατασκευή, όχι απλώς μεταρρύθμιση, της Ευρώπης, μπορεί να γίνει μόνο με προσφυγή στις διαχρονικές αξίες του Ελληνισμού ως μήτρα κάθε Ανθρωπισμού και της Πολιτικής ως “κατ’ αλήθειαν ζην”.
Ωστόσο, οφείλουμε όλοι μας να θέσουμε στους εαυτούς μας το ερώτημα: Η σημερινή εικόνα της Ελλάδας, η αντίληψη των σημερινών Ελλήνων για τη χώρα τους, εναρμονίζεται με αυτό το όραμα; Αντικατοπτρίζει αυθεντικά το Ελληνικό Πνεύμα; Και κάτι ακόμη: Πώς αυτό το όραμα αντανακλάται στις υλικές συνθήκες της ζωής, στη μορφή του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, στις συνθήκες εργασίας, στις υποδομές, στην καθημερινότητα ώστε να μπορεί να το βιώσει τόσο ο πολίτης της χώρας όσο και ο επισκέπτης και να αποτελέσει τη βάση για μια αειφόρο ενδογενή ανάπτυξη
Θεωρούμε ότι η περιφέρεια της Κρήτης, μπορεί να αναλάβει ένα καίριο ρόλο για την επεξεργασία και ανάδειξη αυτού του αναπτυξιακού οράματος αξιοποιώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, τις γεωπολιτικές και γεωοικονομικές ευκαιρίες που έχουν διαμορφωθεί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και τους θετικούς ιστορικούς εθισμούς και μακραίωνη πορεία της ως σταυροδρόμι και γενέτειρα πολιτισμών όπως σηματοδοτεί και το γεγονός ότι εδώ, στο νησί μας, κατοίκησε η μυθική Ευρώπη για να δώσει το όνομά της, τελικά, σε όλη την ήπειρο.
Έχουμε την πεποίθηση ότι η εκ νέου ανάδυση του ελληνισμού ως οικουμενικής πρότασης ζωής και η γόνιμη συνάντησή του με τις άλλες ευρωπαϊκές και μεσογειακές παραδόσεις και πολιτισμούς θα αναδείξει μια νέα ανθρωπολογία που καθιστά απτές τις διαχρονικές αξίες που γεννήθηκαν στον τόπο μας με σταθερό σημείο αναφοράς, λόγω θέσης και ιστορίας, την Κρήτη. Συνακόλουθα, το περιφερειακό αναπτυξιακό πλαίσιο που παρουσιάζουμε έχει τη φιλοδοξία να φέρει στην επιφάνεια, με σύγχρονες μορφές, το πρότυπο του ανθρώπου που ζει σε αρμονία με τον εαυτό του, τους συνανθρώπους του και τη φύση όπως καταγράφει η ιστορίας της Κρήτης ήδη από τη Μινωική Εποχή. Αυτό το πρότυπο, μέσω της εξωστρεφούς παιδείας, της τουριστικής εμπειρίας, της δημιουργίας σύγχρονων οικιστικών υποδομών, της επανακατοίκησης και ανάπτυξης της υπαίθρου, της Κρητική Διατροφής θα μπορεί να το βιώσει όχι μόνο ο Κρητικός που ζει στο νησί αλλά και κάθε Έλληνας, Ευρωπαίος, πολίτης του Κόσμου που φιλοξενείται ή εγκαθίσταται σε αυτό και να το μεταφέρει στις δικές του ιδιαίτερες συνθήκες.
Η Κρήτη, αξιοποιώντας το φυσικό πλούτο, τη θέση, την ιστορία και τις παραδόσεις της, κωδικοποιώντας την πολύτιμη γνώση που μεταφέρουν οι παλαιότερες γενιές και τις δυνατότητες των νέων τεχνολογικών δεδομένων που μελετούν και εξελίσσουν οι νεότερες γενιές, αξιοποιώντας την παγκόσμια αίγλη της κρητικής ταυτότητας ως βασικής συνιστώσας της ελληνικής ταυτότητας καλείται από την ίδια την πορεία των πραγμάτων να θέσει επί τάπητος ζητήματα που αφορούν την βιώσιμη και κοινωνικά δίκαιη επίλυση καίριων ζητημάτων που θα κρίνουν το μέλλον της Ευρώπης και της ανθρωπότητας.
Μπορούμε ως Κρήτες και ως Έλληνες να αντιμετωπίσουμε δημιουργικά τις εξελίξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου οι οποίες αναδεικνύουν την Ελλάδα, ιδιαίτερα δε την Κρήτη, σε κρίσιμο κόμβο των παγκόσμιων δικτύων και, αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για τον ορυκτό πλούτο νοτίως της Κρήτης, ενεργειακό κέντρο που κρατά, μαζί με την Κύπρο, το κλειδί της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης ή έστω ενός μεγάλου μέρους της για τις επόμενες δεκαετίες.
Ο ρόλος της Κρήτης είναι πραγματικά κομβικής σημασίας τόσο για την διαμόρφωση και εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής για τον ελληνισμό όσο και για την αναπτυξιακή ανάταση της χώρας  και  την  ανασύνθεση  του  κοινωνικού  ιστού  για  την  οικοδόμηση  ενός  δίκαιου     και σύγχρονου κοινωνικού κράτους. Η γεωοικονομική αναβάθμιση της Κρήτης θα πρέπει, κατά τη γνώμη μας, να συνδυασθεί και με τα απαιτούμενα έργα υποδομής που θα επιτρέψουν την ουσιαστική διασύνδεσή της με τις γειτονικές περιφέρειες της χώρας (Ιόνιο, Πελοπόννησος, Αιγαίο), την Κύπρο και τις όμορες χώρες (Αίγυπτος, Λιβύη, Μάλτα, Ιταλία) ανατρέποντας σταδιακά το εθνοκτόνο Αθηνοκεντρικό μοντέλο απότοκο του μετεμφυλιακού ελληνικού κράτος.
Το ζήτημα της ΑΟΖ σε συνδυασμό με τις διαφαινόμενες εξελίξεις που αφορούν το Νέο  Ανατολικό Ζήτημα διαμορφώνουν μια νέα πραγματικότητα που καθιστά επίκαιρες τις ιδέες και τις βασικές κατευθύνσεις της Συνθήκης των Σεβρών όσον αφορά τα δικαιώματα και το μέλλον των ιστορικών και αυτοχθόνων λαών της Ανατολικής Μεσογείου σε συνθήκες ειρηνικής συνεργασίας και ευημερίας. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να επιλύσει δίκαια και αποτελεσματικά και το ζήτημα των προσφυγικών ροών το βάρος των οποίων ήδη δέχονται τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και αφορούν άμεσα και την Κρήτη αν δεν σταθεροποιηθεί η Λιβύη ή, ακόμη χειρότερα, αν αποσταθεροποιηθούν και άλλες χώρες της Βορείου Αφρικής.
Θεωρούμε ως κλειδί των εξελίξεων την ιδιαίτερη μέριμνα που πρέπει να δοθεί στη Νότιο Κρήτη ώστε έγκαιρα να σχεδιαστούν οι αναγκαίες δράσεις και παρεμβάσεις που θα διασφαλίζουν την ορθολογική διαχείριση του ορυκτού πλούτου με προστασία του περιβάλλοντος και αναβάθμιση της αξίας και του ρόλου των νότιων παραλίων.
Μια σημαντική παράμετρος είναι επίσης και η ενεργοποίηση των αποδήμων Κρητών τόσο για την ενίσχυση των αναπτυξιακών πρωτοβουλιών και την δημιουργία ενός ειδικού κεφαλαίου επιχειρηματικού κινδύνου για την Κρήτη (Venture Capital for Crete) όσο και για την ανάληψη δράσεων που θα συμβάλλουν στην εκπαίδευσης της νέας γενιάς των αποδήμων με τη σπουδή της Ελληνικής Γλώσσας και ιστορίας καθώς και των ιδιαίτερων στοιχείων που συνθέτουν τον πολιτισμό και την ιστορίας της Κρήτης. Η διασύνδεση με τους απόδημους διευκολύνεται και από τις σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες εξ’ αποστάσεως μάθησης. Προτείνουμε να περιλαμβάνει μορφωτικά προγράμματα στα οποία θα κληθούν να συμβάλουν καθοριστικά οι πνευματικοί φορείς και ιδρύματα του νησιού προσφέροντας επαγγελματική διέξοδο και στο πολυπληθές επιστημονικό δυναμικό των σχετιζόμενων κλάδων.
 


Η ποικιλομορφία του τόπου, της ιστορίας, των παραδόσεων έχει διαμορφώσει ένα πλούσιο μωσαϊκό που έχει έντονα τα στοιχεία της συμπληρωματικότητας με διακριτούς ρόλους για τις τέσσερεις Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης.



Ειδικότερα:


Η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, με την ευρύτατη ακτογραμμή της και τον ιδιαίτερο γεωστρατηγικό   της   ρόλο   λόγω   των   αμυντικών   και   συμμαχικών   δομών   που  φιλοξενεί παρουσιάζει μια ιδιαίτερη αναπτυξιακή δυναμική που μπορεί να αξιοποιηθεί προς όφελος όλης της Κρήτης. Εδώ έχουν την έδρα τους πνευματικά, εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα (Πολυτεχνείο, ΜΑΙΧ, σχολές ΤΕΙ Κρήτης, Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης, Πατριαρχική Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης) που καλούνται να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο εν όψει των αναγκών που θα δημιουργηθούν με την αξιοποίηση του θαλάσσιου και υποθαλάσσιου πλούτου στην ΑΟΖ. Για παράδειγμα, αν μελετήσει κανείς τις τεχνολογικές ειδικότητες του Πολυτεχνείου Κρήτης θα διαπιστώσει ότι καλύπτουν όλο το φάσμα των επιστημονικών τομέων που είναι απαραίτητοι για μια αποτελεσματική αξιοποίηση αυτού του πλούτου με σεβασμό στο περιβάλλον, φυσικό και ανθρωπογενές. Μέσω των υπό ανάπτυξη διεθνών αγωγών και με κατάλληλη αξιοποίηση, επέκταση και εκσυγχρονισμό των λιμενικών υποδομών και του αεροδρομίου Δασκαλογιάννης, καθίσταται κόμβος διασύνδεσης με τη Δυτική Ελλάδα και, μέσω Ιταλίας, με την Ευρώπη.

Η Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου λόγω θέσης και ιστορίας, καλείται να διασυνδέσει τους δύο μεγάλους πόλους του νησιού και λόγω της κεντρικότητας της να συμβάλει καθοριστικά στην εσωτερική ολοκλήρωση της περιφέρειας, ένα ζητούμενο δεκαετιών. Φιλοξενεί τις σχολές των Ανθρωπιστικών Επιστημών και είναι η επίσημη έδρα του Πανεπιστημίου Κρήτης, γεγονός που συνδέεται στενά με το αναπτυξιακό όραμα που παρουσιάστηκε: Η έμφαση στον Άνθρωπο και τις ανάγκες του, είναι η δικλείδα ασφαλείας για την αποφυγή των κινδύνων μιας τυφλής ανάπτυξης στο βωμό της κερδοσκοπίας. Περαιτέρω, η έμφαση στον Άνθρωπο θα αναδείξει τις αξίες του ελληνισμού στη διαχρονία του ως στοιχεία ισχύος και παγκόσμιας ακτινοβολίας της Κρήτης και γενικότερα της Ελλάδας.
Η Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου με τον οικονομικό δυναμισμό της, την πολυμέρεια των ειδικοτήτων των εκπαιδευτικών και ερευνητικών της ιδρυμάτων (ΤΕΙ Κρήτης, Επιστήμες Υγείας, Φυσικές και Τεχνολογικές Επιστήμες του Πανεπιστημίου Κρήτης, Πατριαρχική Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης), τους κορυφαίους αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και πολιτιστικούς φορείς της, τους φυσικούς πόρους και την παραγωγική της παράδοση στον πρωτογενή τομέα αλλά και σε καινοτόμες βιομηχανίες και βιοτεχνίες, είναι ο ισχυρός πόλος που κινεί αναπτυξιακά την περιφέρεια και καλείται εκ των πραγμάτων να μεριμνήσει για την εξισορρόπηση του αναπτυξιακού δυναμικού της με αυτό των άλλων περιφερειακών ενοτήτων.
Η Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στον πρωτογενή τομέα και στον τουρισμό, ενώ τελευταία γίνονται προσπάθειες και προς την κατεύθυνση προώθησης της μεταποιητικής και εξαγωγικής δραστηριότητας. Είναι, λόγω θέσης, ο κόμβος σύνδεσης και γεωστρατηγικής ενότητας με το Αιγαίο - Δωδεκάνησα και την Κύπρο. Παρά τα προβλήματα που δημιουργεί η αναπτυξιακή του υστέρηση σε σχέση με τον γειτονικό Ηράκλειο, το Λασίθι έχει ένα ενδιαφέρον στοιχείο: Την ύπαρξη τριών σχεδόν ισοδύναμων πληθυσμιακά πόλεων (Άγιος Νικόλαος, Ιεράπετρα, Σητεία) και μίας μικρότερης (Νεάπολη). Το γεγονός αυτό μπορεί να αξιοποιηθεί θετικά για την ανάδειξη ενός μοντέλου που μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το μοντέλο που επικρατεί στην υπόλοιπη Κρήτη: της μεγάλης πρωτεύουσας και της ισχνής “επαρχίας”. Για το σκοπό αυτό απαιτείται να διασφαλιστούν οι αναγκαίες υποδομές σε όλες τις πόλεις του Λασιθίου και να συνδεθούν με ένα σύγχρονο συγκοινωνιακό δίκτυο.
Για χρόνια, η Κρήτη και οι Κρητικοί έχουν ταλαιπωρηθεί από στείρους τοπικισμούς. Η ανυπαρξία ουσιαστικού πολιτικού λόγου και οράματος από εθνικές και περιφερειακές συμπολιτεύσεις και αντιπολιτεύσεις έβρισκε τη “λύση” στην υποδαύλιση των τοπικιστικών αντιπαραθέσεων για να καλυφθούν ευθύνες για την απώλεια μεγάλων ευκαιριών και να συσπειρωθεί η εκλογική πελατεία της κάθε “παράταξης”. Στις σημερινές συνθήκες, η υπέρβαση αυτής της παθογένειας καθίσταται όρος επιβίωσης για την Κρήτη και τους Κρητικούς. Η ενότητα μέσα από τις ιδιαιτερότητες του κάθε τόπου, η συμπληρωματικότητα και συνέργεια, η μέριμνα για την ισόρροπη αειφόρο ανάπτυξη, πρέπει να γίνουν συνείδηση σε όλους.
Για τη συναινετική και μακρόπνοη διαμόρφωση των βασικών υποδομών της περιφέρειας, προτείνεται η σύνταξη ενός Περιφερειακού Σχεδίου Υποδομών και Χωροταξίας ώστε μέσω αυτού να διασφαλιστεί ο προγραμματισμός των χρηματοδοτήσεων, με αξιοποίηση και επενδυτικών κεφαλαίων, για την υλοποίησή τους. Το Σχέδιο αυτό θα πρέπει να ελαχιστοποιεί τα κόστη και να μεγιστοποιεί τα οφέλη, να πριμοδοτεί την ανάπτυξη στρατηγικής σημασίας περιοχών, να ενισχύει την εξωστρέφεια των παραγωγικών δραστηριοτήτων και να λαμβάνει υπόψη τους γενικότερους σχεδιασμούς και δυναμική όσον αφορά τα ενεργειακά δίκτυα, τις ροές εμπορευμάτων καθώς και τις τουριστικές ροές διασφαλίζοντας την προστασία και ανάδειξη του ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος της περιφέρειας.
Σε αυτό το πλαίσιο και υπό το πρίσμα του αναπτυξιακού οράματος που καταγράφηκε εισαγωγικά, ακολουθούν οι βασικές διαπιστώσεις και προτάσεις μας ανά θεματική ενότητα με καταγραφή και ειδικότερων προτάσεων ανά περιφερειακή ενότητα όπου απαιτείται που θα διασφαλίσουν την εναρμόνιση των επί μέρους ιδιαιτεροτήτων σε ένα συνεκτικό αναπτυξιακό σχέδιο.

Παιδεία – Έρευνα – Οικονομία

Η Κρήτη διαθέτει μια αξιοσημείωτη πολυμορφία όσον αφορά τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματά της με σημαντικές διεθνείς διακρίσεις και καταξίωση: Το ΤΕΙ Κρήτης στο Ηράκλειο με παραρτήματα στα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Λασίθι, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το ΙΤΕ στο Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, το Πολυτεχνείο Κρήτης και το ΜΑΙΧ στα Χανιά που συμπληρώνονται από ιδιαίτερης σημασίας εκκλησιαστικές σχολές και την Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Αξίζει να αναφερθούν και τα ποικίλα μουσεία και πάρκα άλλα αυτόνομα και άλλα ως μονάδες των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της καθώς και φορείς λαογραφικής, μουσικολογικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας, συνεργασίας και έρευνας. Αξιοσημείωτη είναι και η διεθνής καταξίωση των ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων που συνδέονται με τον κλάδο της Πληροφορικής και των Τηλεπικοινωνιών και λειτουργούν ήδη από τη δεκαετία του’80 καθιστώντας την Κρήτη έναν από τους βασικούς πυλώνα της χώρας σε θέματα ψηφιακών τεχνολογιών. Αυτός ο πλούτος μπορεί να συμβάλει σημαντικά στο παραγόμενο προϊόν και σε μια ενεργή πολιτιστική και μορφωτική διπλωματία, αν τα πνευματικά ιδρύματα του νησιού αποκτήσουν εξωστρέφεια και οικονομική αυτοτέλεια, αξιοποιώντας την περιουσία τους και ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ τους που θα τονώσει την παραγωγή γνώσης καθώς και εν γένει την παραγωγή πολιτιστικών αγαθών και τη συνεργασία των λαών της περιοχής.
Πέραν των υφιστάμενων ερευνητικών και εκπαιδευτικών στοχεύσεων, προτείνεται και η ανάπτυξη υλικού αναφοράς, παιδαγωγικών προτάσεων και διοργάνωση  εκπαιδευτικών δράσεων που αφορούν την Κρητική Διατροφή, την Κρητική Ιστορία και Πολιτισμό. Οι δράσεις αυτές αφορούν παρεμβάσεις όχι μόνο στην τυπική εκπαίδευση και στην μη τυπική και άτυπη μάθηση, ενεργοποίηση και δικτύωση των μουσείων και των σημείων πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Περαιτέρω, η ενθάρρυνση της συνεργασίας των πολιτιστικών πόλων και φορέων του νησιού, ιδιαίτερα των μουσείων, των αρχαιολογικών χώρων, των φυσικών πάρκων, καθώς και φορέων που σχετίζονται με τη λαογραφία και το ζωντανό πολιτισμό της Κρήτης είναι απαραίτητη. Ως πρώτο βήμα θεωρούμε αναγκαία την καταγραφή και προβολή των φορέων και πόλων αυτών, των δραστηριοτήτων και των εκδηλώσεων που διοργανώνουν, του πολιτιστικού κεφαλαίου που διαχειρίζονται και των χρηματοδοτικών αναγκών τους προκειμένου να ανταποκριθούν τις υποχρεώσεις και τα αναπτυξιακά τους σχέδια μέσα από μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα διασφαλίζει και την ενημέρωση των πολιτών, των επισκεπτών του νησιού και κάθε ενδιαφερομένου γενικότερα. Ψηφιοποίηση (όπου δεν έχει γίνει) και συγκέντρωση/διάθεση του άυλου πολιτιστικού κεφαλαίου ως ανοικτά δεδομένα (open data) ώστε να διευκολύνεται η έρευνα και η παραγωγική αξιοποίησή τους. Αναλυτικότερες προτάσεις για θέματα πολιτισμού υπάρχουν και στο παράρτημα 2.
Προτείνεται επίσης η ανάδειξη και προβολή της ζωής και του έργου γηγενών Κρητών ή Ελλήνων και ξένων που έδρασαν στην Κρήτη και άφησαν τη σφραγίδα τους στα γράμματα, τις τέχνες, την επιστήμη αλλά και στην ιστορία της Κρήτης. Αυτό μπορεί να γίνει με την προώθηση της κατάλληλης ονοματοδοσίας σχολείων, πνευματικών ιδρυμάτων και φορέων του νησιού.
Μεγάλη σημασία έχει και η ανάδειξη χώρων μνήμης και ιστορίας με την αποτύπωση, ανάπλαση και οργανική ένταξη τους στην καθημερινότητα, την ψυχαγωγία, τη μόρφωση και την αναψυχή των πολιτών και των επισκεπτών του νησιού. Ιδιαίτερη μέριμνα να δοθεί στις μαρτυρικές πόλεις και χωριά εν όψει και του ζητήματος που αφορά τις γερμανικές επανορθώσεις και το κατοχικό δάνειο αλλά και την αποτροπή προσπαθειών παραχάραξης της ιστορίας. Για να προασπίσουμε ως τοπικές κοινωνίες και ως Πολιτεία την Ιστορική Αλήθεια και να αναδείξουμε πρότυπα που θα εμπνεύσουν τη νεολαία μας και θα τροφοδοτήσουν την πολιτιστική δημιουργία όχι μόνο ως πρόταση ζωής αλλά και ως παραγωγό συμβολικού κεφαλαίου για απόδοση ταυτότητας και νοήματος στα τοπικά προϊόντα με οικουμενική απεύθυνση.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η ανάδειξη και υποστήριξη με την κινητοποίηση και των τοπικών κοινωνιών και χορηγών της δράσης των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε θέματα πολιτισμού και σύνδεσης με τις τοπικές ανάγκες. Τα μουσικά σχολεία  της Κρήτης είναι μια περίπτωση που χρήζει προσοχής καθώς και τα ποικίλα μουσικά σύνολα, ωδεία και φιλαρμονικές που προσφέρουν μια πολύ σημαντική διέξοδο στην νεανική δημιουργικότητα σε μια εποχή που επικρατούν επιζήμια για τον ανθρώπινο ψυχισμό καταναλωτικά πρότυπα. Ανάλογη είναι και η σημασία του αθλητισμού και η ανάγκη να προωθηθεί πιο ενεργά ο μαζικός αθλητισμός σε συνδυασμό και με την ενίσχυση εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως καταγράφονται στη οικεία θεματική ενότητα.
Λόγω κλίματος η Κρήτη μπορεί να αποτελέσει προνομιακό χώρο μόνιμης ή προσωρινής εγκατάστασης υψηλής κατάρτισης επιστημονικού δυναμικού που αξιοποιεί τις σύγχρονες δυνατότητες εξ' αποστάσεως εργασίας. Στο βαθμό που θα αναπτυχθούν οι απαιτούμενες συγκοινωνιακές υποδομές καθώς και σύγχρονες οικιστικές εγκαταστάσεις, σχολεία, υπηρεσίες υγείας κ.λ.π. η Κρήτη μπορεί να προσελκύσει δεκάδες χιλιάδες εξ' αποστάσεως εργαζόμενους και να δημιουργήσει δυναμικούς πόλους διευρύνοντας υπάρχουσες πόλεις ή διαμορφώνοντας νέες ιδίως σε περιοχές που προσφέρονται για την εφαρμογή σύγχρονων οικιστικών ιδεών με σεβασμό στο περιβάλλον και στον Άνθρωπο. Αυτό μπορεί να γίνει με τρόπο που να συμβάλει σε μια ισόρροπη ανάπτυξη της βόρειας και νότιας ακτής του νησιού. Μια τέτοια προοπτική θα αναβαθμίσει την αξία δεκάδων εγκαταλειμμένων χωριών του νησιού και θα συμβάλει στην επανακατοίκηση της υπαίθρου και κρίσιμων εθνικά περιοχών. Απαιτείται να γίνουν σχετικές ρυθμίσεις και να προβλεφθεί ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς.
Τέλος απαιτείται η ενίσχυση της σύνδεσης των εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων της Κρήτης  με  την  παραγωγή  μέσα από  τη  συγκρότηση  Γραφείων  Καινοτομίας  και Μεταφοράς Τεχνολογίας που θα παρέχουν συμβουλευτική στήριξη για την ανάπτυξη της υγιούς καινοτόμου επιχειρηματικότητας προωθώντας την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων στον αγροδιατροφικό τομέα, τον τουρισμό, την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου και εν γένει σε κάθε παραγωγικό τομέα. Παράλληλα θα πρέπει να δημιουργηθούν οι δομές εκπαίδευσης, κατάρτισης και πιστοποίησης των επαγγελματιών και στελεχών των συναφών κλάδων αξιοποιώντας και τις δυνατότητες εξ’ αποστάσεως κατάρτισης που προσφέρουν οι ψηφιακές τεχνολογίες.
 
Ειδικότερες προτάσεις

Περιφερειακή Ενότητα Χανίων:

•            Ενίσχυση και ανάδειξη της Ορθόδοξης Ακαδημίας Κρήτης ως κέντρου μελέτης και προβολής της Ορθοδοξίας καθώς και θεμάτων που αφορούν το Περιβάλλον, τη Βιοηθική και το διάλογο των πολιτισμών.
•            Ενίσχυση και ανάδειξη του Μεσογειακού Αγρονομικού Ινστιτούτου Χανίων για  την ίδρυση και λειτουργία επαγγελματικών σχολείων του αγροτικού και αγροτουριστικού τομέα και με παράλληλο στόχο τη συστηματική μελέτη, προβολή, προστασία και αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου της Κρήτης σε συνδυασμό και με την Κρητική Διατροφή.

Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου:

•            Απεμπλοκή του θέματος της Σχολής Ασωμάτων από τη γραφειοκρατία και πλήρη αξιοποίησή της για τη δημιουργία εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδομών για την υποστήριξη του γεωργοκτηνοτροφικού τομέα και του αγροτουρισμού.
•            Διαμόρφωση ενός διεθνούς πόλου μελέτης και ανάδειξης του Ελληνικού πολιτισμού αξιοποιώντας και διευρύνοντας τις εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες των σχολών ανθρωπιστικών επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης με στόχο την προσέλκυση μελετητών, ερευνητών και φοιτητών από το εξωτερικό στα πλαίσια διμερών και πολυμερών συνεργασιών με ενδιαφερόμενες χώρες και οργανισμούς.
•            Ίδρυση Σχολής Τουρισμού με έδρα το Ρέθυμνο σύμφωνα και με το επίσημα του Πανεπιστημίου Κρήτης που ολοκλήρωσε κάθε σχετική διαδικασία (ομόφωνη απόφαση Συγκλήτου στις 20 Ιουλίου 2017). Η σχολή αυτή θα παρέμβει δυναμικά στον πιο νευραλγικό τομέα της οικονομίας καθώς αντικείμενης θα είναι να εκπαιδεύει στελέχη με βαθειά γνώση των θεμάτων του τουρισμού.

Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου:



•            Ενίσχυση υφιστάμενων και ενθάρρυνση ανάληψης νέων πρωτοβουλιών για τη μελέτη και προβολή του λαϊκού πολιτισμό και τη διεθνή συνεργασία όπως το εργαστήριο Λαβύρινθος στο Χουδέτσι καθώς και ανοικτών μουσείων Κρητικού Πολιτισμού.
 
•            Ίδρυση ενός Εθνικού Επιμελητηρίου Πληροφορικής, σύμφωνα με τις προτάσεις των οικείων κοινωνικών φορέων, με έδρα το Ηράκλειο όπου λειτουργεί ένα από τα πρώτα πανεπιστημιακά τμήματα Πληροφορικής στη χώρα καθώς ο ENISA, ο Ευρωπαϊκός οργανισμός για την ασφάλεια των δικτύων.

Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου:

•            Αναβάθμιση των υφιστάμενων τμημάτων Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και συνδέονται με το παραγωγικό προφίλ του Λασιθίου (πρωτογενής τομέας, τουρισμός). Το Τμήμα Εμπορίας & Διαφήμισης του ΤΕΙ Κρήτης στην Ιεράπετρα βρίσκεται αντιμέτωπο με οριστικό κλείσιμο (σχέδιο Αθηνά) κάτι που θα πρέπει να επανεξεταστεί και καθώς και η λειτουργία του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων που ενώ έχει τυπικά ιδρυθεί δεν έχει λειτουργήσει ποτέ. Το γεγονός αυτό βρίσκει αντίθετη σύσσωμη την κοινωνία της Ιεράπετρας και βέβαια τον Δήμο, καθώς υπάρχουν όλες οι προοπτικές και οι απαιτούμενες συνθήκες (χώροι στέγασης, εξοπλισμός, καθηγητές κ.ά.) χωρίς ιδιαίτερες οικονομικές επιβαρύνσεις, υποστηρίζοντας νευραλγικούς κλάδους της τοπικής οικονομίας.


Κλικ στο word για να δείτε ολόκληρη την πρόταση

Τουρισμός – Απασχόληση – Ανάπτυξη Υπαίθρου


Ο τομέας του Τουρισμού συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην απασχόληση και το εγχώριο προϊόν της Κρήτης. Ωστόσο, η τουριστική ανάπτυξη δεν είναι ισόρροπα κατανεμημένη με αποτέλεσμα κάποιες περιοχές να δέχονται μεγάλα φορτία ενώ άλλες που έχουν μεγάλες δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης να υστερούν. Η εξισορρόπηση θα επιφέρει θετικότατες επιδράσεις και στην ανάπτυξη της υπαίθρου και θα αντιμετωπίσει παθογένειες που υπονομεύουν το μέλλον των τουριστικών περιοχών. Η ενίσχυση των υφιστάμενων πολιτιστικών πόλων και δράσεων που δημιουργούν ροές επισκεπτών προς το νησί όπως στην περίπτωση καλλιτεχνών, αρχιτεκτόνων, ερευνητών είναι αναγκαία και σχετίζεται με το στόχο της εξισορρόπησης της τουριστικής ανάπτυξης. Όπως επίσης και η ανάδειξη μνημειακών συνόλων όπως του δικτύου ενετικών μνημείων και γενικότερα καταγραφή όλων των πολιτιστικών και φυσικών μνημείων, διατηρητέων κτισμάτων και χώρων για την προστασία και την αξιοποίησή τους.
Τίθεται ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης όσον αφορά την ανταποδοτική αξιοποίηση των εσόδων από αρχαιολογικούς χώρους για την ανάπλασή τους ιδίως σε περιπτώσεις που υπάρχει μεγάλος τουριστικός φόρτος όπως η Κνωσός. Η έκδοση εισιτηρίων σε ειδικά εκδοτήρια ή μέσω υπολογιστή είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση ουρών αναμονής και του συνεπαγόμενου κινδύνου για τους επισκέπτες λόγω της αναμονής στο δρόμο σε πολλές περιπτώσεις. Επιτακτική είναι και η ανάγκη εξυγίανσης των οικονομικών δραστηριοτήτων πέριξ της Κνωσού και άλλων αρχαιολογικών χώρων και η αντιμετώπιση γραφειοκρατίας και καθυστερήσεων από τους φορείς εποπτείας σε σχέση με την ορθολογική και με όρους διαφάνειας αδειοδότηση και εποπτεία τέτοιων δραστηριοτήτων. Ειδικά για το χώρο της Κνωσού μπορούν να αναπτυχθούν ειδικοί χώροι και να μισθωθούν σε ενδιαφερόμενους ιδιώτες με διαφανείς και ανοικτές διαδικασίες.
Προτείνουμε μια θετική προσέγγιση και αξιοποίηση της τάσης που αναπτύσσεται για μια άλλου τύπου τουριστική ανάπτυξη μέσα από σύγχρονες προσεγγίσεις που μας συνδέουν με την μακραίωνη παράδοση της κρητικής φιλοξενίας. Αν μέχρι πριν λίγα χρόνια ο αγροτουρισμός ήταν ίσως ο μόνος τρόπος μια τέτοιας προσέγγισης σήμερα, με τη τουριστική μίσθωση κατοικιών, τα δεδομένα αλλάζουν και μέσα από μια έξυπνη διαχείριση αυτών των τάσεων μπορεί να αναδειχθεί η Κρήτη διεθνώς ως ένας τόπος πλούσιων, αυθεντικών τουριστικών εμπειριών. Ωστόσο, η διακυβέρνηση αυτών των τάσεων, τόσο κεντρικά όσο και επίπεδο περιφέρειας οφείλει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη τη λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, αμυντικών εγκαταστάσεων και δημοσίων υπηρεσιών που απαιτούν την διασφάλιση στέγης για όσους λόγω σπουδών ή εργασίας διαμένουν στην Κρήτη. Την ίδια στιγμή ένας μεγάλος αριθμός κατοικιών παραμένουν αναξιοποίητες ενώ πολλές άλλες απαιτείται να ανακαινιστούν. Επιπλέον, ιδιωτικές και δημόσιες κτιριακές εγκαταστάσεις μπορούν σε σύντομο χρόνο και με σχετικά μικρό   κόστος να μετασκευαστούν για να φιλοξενήσουν τους αναζητούντες στέγη. Χρειάζεται να δοθούν κίνητρα (φορολογικά, χρηματοοικονομικά κ.λ.π.) στους ιδιοκτήτες και να ληφθούν οι αναγκαίες αποφάσεις από τα αρμόδια όργανα και υπηρεσίες στην περίπτωση δημόσιων κτιρίων. Ωστόσο, θα πρέπει και ο ιδιωτικός τομέας να ευαισθητοποιηθεί για την αντιμετώπιση της πιεστικής ανάγκης στέγασης. Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να δημιουργηθούν φοιτητικές εστίες με επενδυτικές πρωτοβουλίες και κατά προτεραιότητα χρηματοδότησή τους ιδίως από τις τοπικές τράπεζες. Η επαναφορά του θεσμού του “οικοτρόφου” με νέες, σύγχρονες μορφές, μπορεί επίσης να δώσει λύσεις προσφέροντας παράλληλα την ευκαιρία στους αναζητούντες σήμερα στέγη να έχουν μια αμεσότερη, αυθεντική σχέση με τον κρητικό τρόπο ζωής. Τέλος είναι αναγκαία η ενίσχυση και περαιτέρω ανάπτυξη των μικρών καταλυμάτων γύρω από τις πόλεις με φοιτητικό πληθυσμό και τουριστική κίνηση για την ενίσχυση δράσεων φιλοξενίας σε συνδυασμό με την σύγχρονη τάση γνωριμίας με τον τρόπο ζωής στους τουριστικούς προορισμούς αλλά και από αλλοδαπούς φοιτητές.

Προτείνουμε την προώθηση της βιωματικής προσέγγισης της ελληνικότητας και της  κρητικότητας μέσα από τη σύνδεση της τουριστικής εμπειρίας με μορφές καθολικής μάθησης που θα αξιοποιούν και θα συνδυάζουν την αυθεντική ψυχαγωγία και πνευματική ανάταση με ήπιες μορφές περιήγησης - φυσιογνωσίας και γνωριμία με μεθόδους, τεχνικές, υλικά και εργαλεία μαγειρικής, τυροκομίας, οινοποιίας, χειροτεχνίας, οικοδομικής, κεραμικής, καλλιτεχνικής δημιουργίας. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η διαμόρφωση προγραμμάτων φιλοξενίας και εθελοντικής προσφοράς έργου από νέους, φοιτητές, εκπαιδευτικούς και ερευνητές από όλο τον κόσμο που ενδιαφέρονται να συμβάλουν στη ανάδειξη χώρων και περιοχών που έχουν εγκαταλειφθεί ή κινδυνεύουν να αλλοιωθούν από την αλόγιστη ανάπτυξη. Η καταγραφή, με ευθύνη των τοπικών κοινωνιών και των δήμων, χώρων δυνητικής φιλοξενίας που χρήζουν αποκατάστασης, σε συνεργασία και με τη σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών τους, θα μπορούσε να διαμορφώσει τελικά, με τη συνεργασία και φορέων του κατασκευαστικού τομέα, ένα συνολικό περιφερειακό σχέδιο επανακατοίκησης και αναζωογόνησης της κρητικής υπαίθρου. Η επανακατοίκηση της υπαίθρου είναι και η καλύτερη εγγύηση για την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος και εξισορρόπηση των τάσεων που διαμορφώνει η παράλληλη ύπαρξη μεγάλων επενδυτικών σχεδίων. Η Κρήτη μπορεί και πρέπει να συνδυάσει αρμονικά τις ήπιες μορφές ανάπτυξης με τις μεγάλες υποδομές φιλοξενίας και διαμονής όπως έχουν καταφέρει και άλλες περιφέρειες στην Ευρώπη και αλλού.
Προτείνουμε τη συνδιαμόρφωση, από το κεντρικό κράτος, την τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, τους θεσμικούς φορείς κοινωνικής εκπροσώπησης, τις ομοσπονδίες και τα σωματεία επιχειρηματιών και εργαζομένων, τα κατά τόπους επιμελητήρια κ.λ.π., ενός  συμφώνου αγαστής συνεργασίας μεταξύ τους, ώστε να ενθαρρύνονται και να προωθούνται εναλλακτικές μορφές τουρισμού, η παράταση της τουριστικής περιόδου και να αντιμετωπίζονται καταστάσεις, στο απόγειο της τουριστικής περιόδου, που τραυματίζουν την τουριστική εικόνα της Κρήτης. Επιπλέον, απαιτείται στενή συνεργασία του αρμόδιου Υπουργείου και των υπηρεσιών του με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις αντίστοιχες δικές του υπηρεσίες και φυσικά, με φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης, προκειμένου να αξιοποιούνται τα μεγάλα πολιτιστικά γεγονότα από το Υπουργείο Τουρισμού και τους τοπικούς και περιφερειακούς φορείς (φεστιβάλ θεάτρου, τραγουδιού, γιορτές κρασιού, τοπικές θρησκευτικές και παραδοσιακές γιορτές, κ.λ.π.) με δωρεάν εισιτήρια για όλες αυτές τις εκδηλώσεις μέσα στα τουριστικά πακέτα. Περαιτέρω, εφικτός είναι ο συνδυασμός και η αναβάθμιση τέτοιων εκδηλώσεων σε μεγάλες εκδηλώσεις διεθνούς φήμης που θα ενισχύσουν τον Πολιτιστικό Τουρισμό σε όλες τις εκδοχές του περιλαμβανομένου και του Θρησκευτικού και του Συνεδριακού Τουρισμού.


Καταλήγοντας, τελικά, σε συνδιαμόρφωση από τους ίδιους εμπλεκόμενους φορείς (σε συντονισμό με ομάδες ειδικών) ενός περιφερειακού οργανωτικού πλάνου προκειμένου να επιτευχθεί τουριστική περίοδος δώδεκα μηνών, ενισχύοντας την πολυθεματικότητα και τη συμπληρωματικότητα των επιχειρηματικών τουριστικών μοντέλων με ειδικά πακέτα προσφορών για κρουαζιέρες και διακοπές στη λεγόμενη χαμηλή τουριστική περίοδο, σε συνδυασμό με θεματικές μορφές τουρισμού. Για παράδειγμα να προταθούν και σε ασφαλιστικά ταμεία ευρωπαϊκών κρατών για προσέλκυση μεγάλων ομάδων συνταξιούχων σε συνδυασμό και με μια σύγχρονη πολιτική ιατρικού τουρισμού (όπως αναλύεται στο παράρτημα 1) η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και την καταγραφή, ανάδειξη και αξιοποίηση θέσεων που συνδέονται με τον ιαματικό τουρισμό όπως τα αρχαία Ασκληπιεία.
Αξιοποιώντας τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα της Κρήτης προτείνουμε την επιλογή κατάλληλων εργαλείων marketing και προβολής καθώς και ψηφιακών συστημάτων που θα εμπλουτίζουν την τουριστική εμπειρία προκειμένου να δημιουργηθεί μία τουριστική-πολιτιστική συνείδηση: αναμνηστικά δώρα για όλες τις ηλικίες και θεματολογίες μέσα από την ενίσχυση της χειροτεχνίας και της οικοτεχνίας σε παραδοσιακά προϊόντα καθώς και των εργαστηριών κεραμικής, λαϊκής τέχνης κ.λ.π., ηλεκτρονικά παιχνίδια και πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης για τη Μυθολογία, την Ιστορία και το φυσικό περιβάλλον της Κρήτης. Αναγκαία είναι και η δημιουργία ενός τουριστικού περιοδικού για την Κρήτη παγκόσμιας κυκλοφορίας σε αεροδρόμια, μεγάλους σιδηροδρομικούς σταθμούς, κεντρικά περίπτερα ξένων πρωτευουσών με την συνδρομή και ενεργό εμπλοκή των κοινωνικών φορέων και των επιχειρηματιών του κλάδου αλλά και τη σύμπραξη των πνευματικών ιδρυμάτων της Κρήτης. Σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερη αξία έχει και η ενεργοποίηση των τοπικών κοινωνιών, μέσα και από την κινητοποίηση των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, για την ενεργό εμπλοκή τους στη διαχείριση του πολιτιστικού κεφαλαίου ώστε να αναπτυχθεί η συνείδηση του οικοδεσπότη και η συμπλήρωση του οικογενειακού εισοδήματος μέσα από τη διοργάνωση περιηγήσεων και ξεναγήσεων καθώς και μαθησιακών δραστηριοτήτων μαγειρικής, τυροκομίας, χειροτεχνίας, συλλογής αγροτικών προϊόντων κ.λ.π.


Ειδικότερες προτάσεις


•            Αξιοποίηση του εκπαιδευτικού προσομοιωτή αεροσκαφών στο Ακρωτήρι. Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για δημιουργία υποδομών εκπαίδευσης πιλότων και αεροσυνοδών.
•            Ανάπτυξη υποδομών χειμερινού τουρισμού και ανάδειξη παραδοσιακών οικιστικών συνόλων και κτηνοτροφικών οικοδομημάτων στον ορεινό όγκο των Λευκών Ορέων σε συνδυασμό με την ανάδειξη και άλλων περιοχών φυσικού κάλλους για Φυσιολατρικό και Περιπατητικό Τουρισμό πέραν του Εθνικού Δρυμού της Σαμαριάς.
•            Ειδική μέριμνα για την Γαύδο με στόχο την προσέλκυση μόνιμων κατοίκων και τακτική συγκοινωνιακή σύνδεση όλο το χρόνο.
•            Ανάδειξη και αξιοποίηση των αθλητικών εγκαταστάσεων διεθνών προδιαγραφών (όπως το κολυμβητήριο, ποδηλατοδρόμιο και σκοπευτήριο στο Ακρωτήρι) τόσο για τις ανάγκες άθλησης των πολιτών όσο και για την προσέλκυση ομάδων από το εξωτερικό για την προπόνηση και προετοιμασία τους.



 
•            Ανάπτυξη υποδομών χειμερινού τουρισμού και ανάδειξη αρχαιολογικών θέσεων, σπηλαίων, παραδοσιακών οικιστικών συνόλων και κτηνοτροφικών οικοδομημάτων στον ορεινό όγκο του Ψηλορείτη με ιδιαίτερη μέριμνα για το Ιδαίον Άντρο, αξιοποίηση και ενίσχυση του αστεροσκοπείου στον Σκίνακα.
•            Συνεργασία Πανεπιστημίου Κρήτης και τοπικών τουριστικών μονάδων για την ενίσχυση του συνεδριακού τουρισμού σε τομείς των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών.
•            Ανάδειξη και επέκταση του μοντέλου επί τόπου ανάδειξης και αξιοποίησης του αρχαιολογικού και ιστορικού πλούτου που εφαρμόζεται στην περίπτωση του Μουσείου Ελεύθερνας πλησίον του αρχαιολογικού χώρου.
 
•            Αξιοποίηση αρχαιολογικών θέσεων σε διάφορα σημεία του Ρεθύμνου ώστε να καταστούν επισκέψιμοι και σε συνδυασμό με τον Αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο της Ελεύθερνας να αναδειχθεί τον αρχαιολογικό πλούτο της περιοχής σε όλο του το εύρος.




•            Αξιοποίηση με προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και χώρων φυσικού κάλλους στο Γιούχτα και τα Αστερούσια.
•            Ενίσχυση και αναβάθμιση των πολιτιστικών δράσεων στα Μάταλα με προσέλκυση καλλιτεχνών διεθνούς φήμης που θα τονώσουν την τουριστική κίνηση στην ευρύτερη περιοχή με στόχο και την παράταση της τουριστικής περιόδου. Διοργάνωση κατασκηνώσεων ειδικού σκοπού (π.χ. coding camps).
•            Έμφαση στον ιατρικό τουρισμό με ενθάρρυνση της εξωστρέφειας των μονάδων υγείας και ιδιαίτερα του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου.
•            Αξιοποίηση και δικτύωση των μουσείων που συνδέονται με φυσικό περιβάλλον και τη λαογραφία, ιδιωτικών δημόσιων για την ενίσχυση του εκπαιδευτικού τουρισμού και την ανάληψη δράσεων μαθησιακού χαρακτήρα για οικογένειες που επισκέπτονται ως τουρίστες την Κρήτη. Ενθάρρυνση της αδελφοποίησης σχολείων τόσο με σχολεία αποδήμων όσο και με σχολεία σε χώρες που έχουν ιδιαίτερη δυναμική στη ενίσχυση της τουριστικής κίνησης εκτός της περιόδου τουριστικής αιχμής.
•            Ανάδειξη και προβολή διεθνώς των αθλητικών υποδομών για την προσέλκυση ομάδων στα πλαίσια της προπόνησης και της προετοιμασίας τους.
•            Ικανοποίηση τους αιτήματος του Δήμου Χερσονήσου για παραχώρηση αποσυρθέντος αεροσκάφους προκειμένου να δημιουργηθεί στατική έκθεση μεγάλης επεκτασιμότητας και με θετική επιρροή στους νέους στην Κοινότητα Μοχού (με την προϋπόθεση ότι δεν θα απαξιωθεί το αεροσκάφος, δεν θα εγκαταλειφθεί, αντιθέτως θα αναλάβει ο Δήμος όλα τα έξοδα προστασίας, συντήρησης και φύλαξης επαναληπτικά για τη διατήρησή του) τιμής ένεκεν της προβολής της Πολεμικής Αεροπορίας και της συνέχειας της παράδοσης και του ήθους των οκτώ (8) δημοτών Χερσονήσου υψηλόβαθμων ιπτάμενων αξιωματικών εν ζωή της Πολεμικής Αεροπορίας.



•            Αξιοποίηση με προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ανάδειξη σημαντικών αρχαιολογικών χώρων και χώρων φυσικού κάλλους, ιδίως στο ανατολικό και νότιο τμήμα (Ιεράπετρα και Σητεία).
•            Ανάπτυξη υποδομών χειμερινού τουρισμού και ανάδειξη αρχαιολογικών θέσεων, σπηλαίων, παραδοσιακών οικιστικών συνόλων και κτηνοτροφικών οικοδομημάτων στον ορεινό όγκο Δίκτυ με ιδιαίτερη έμφαση στο Οροπέδιο Λασιθίου και το Δικταίον Άντρο.


•            Ιδιαίτερη μέριμνα για την ανάπτυξη του αγροτουρισμού και του τουρισμού κατ’ οίκον φιλοξενίας για την εξισορρόπηση της τουριστικής ανάπτυξη όπου σήμερα κυριαρχούν τα μεγάλα συγκροτήματα στην Ελούντα και πέριξ αυτής.


Επιχειρηματικότητα – Χρηματοδοτικά Μέσα – Αγροτική Ανάπτυξη

Ο αγροτικός τομέας είναι βασικός πυλώνας ανάπτυξης για την Κρήτη. Κεντρικό ζήτημα είναι η διασφάλιση του εισοδήματος της αγροτικής οικογένειας και ο τερματισμός της διαφθοράς από την προβληματική λειτουργία ενώσεων. Προτείνουμε την υιοθέτηση εξωστρεφών ανταγωνιστικών επιχειρηματικών με έμφαση στην τυποποίηση τόσο των παραδοσιακών αγροτικών προϊόντων (ελαιόλαδο, κρασί, μέλι, τυροκομικά, αιγοπρόβειο κρέας, χοιρινό, πουλερικά, κηπευτικά, εσπεριδοειδή, αβοκάντο, προϊόντα δημητριακών, όσο  και  νέων (βρώσιμη κρητική χλωρίδα, χαρούπι, σαλιγκάρια, υπερτροφές κ.λ.π.).
Θεωρούμε σημαντική την αξιοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για τη δημιουργία εταιρείας cargo που θα προωθήσει εξαγωγές κρητικών προϊόντων στις παγκόσμιες αγορές με τρόπους που δεν θα αντιστρατεύονται τα συμφέροντα κλάδων που σχετίζονται με τις μεταφορές αλλά θα λειτουργούν συμπληρωματικά προς αυτούς. Στενή συνάφεια με αυτό το ζήτημα έχει και η υποστήριξη της προσπάθειας για να ενταχθεί μια ευρεία γκάμα τοπικών προϊόντων στα ΠΟΠ.
Προτείνουμε την παροχή ισχυρών κινήτρων στους νέους αγρότες ή κτηνοτρόφους που, είτε επιθυμούν να αναλάβουν εκμετάλλευση αλλού, όταν αυτή χηρεύει, είτε διαθέτουν δικές τους εκμεταλλεύσεις, τις οποίες τις έχουν αφήσει χέρσες και ανεκμετάλλευτες και επιθυμούν πλέον να τις εκμεταλλευτούν. Σε αυτό θα συμβάλει και η δημιουργία εξειδικευμένων προγραμμάτων επιχορηγήσεων υπό τη μορφή κινήτρων και μπόνους συνδεδεμένων με τη διάθεση των προϊόντων σε επιλεγμένες εγχώριες αγορές ή τις αγορές του εξωτερικού.
Ιδιαίτερη μέριμνα απαιτείται για τον αλιευτικό τομέα. Ειδικότερα: Επιστημονική παρακολούθηση και καταγραφή του πλήθους και της ποιότητας των αλιευμάτων, καθορισμός κανόνων αλιείας, επιτήρηση από το Λιμενικό Σώμα των αλιευτικών περιοχών και προστασία του αλιευτικού στόλου από επεμβάσεις ή παρενοχλήσεις ανταγωνιστών. Καταπολέμηση της παράνομης αλιείας με αυστηρές ποινές, καθώς και θεσμοθέτηση καθολικής απαγόρευσης της αλιείας σε θαλάσσιες περιοχές με σημαντική βιοποικιλότητα, σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική. Ιδιαίτερη σημασία έχει και η παροχή κινήτρων για αντικατάσταση αλιευτικών σκαφών και εξοπλισμού καθώς και η αντιμετώπιση προβλημάτων που προκύπτουν από την εμφάνιση νέων ειδών στη Μεσόγειο. Ανακήρυξη της ΑΟΖ και διασφάλιση των αλιευτικών δικαιωμάτων των αλιέων μας εντός αυτής.
Προτείνουμε τη σταδιακή αποδέσμευση των αγροτών από τα δάνειά τους με σύνδεση της διαγραφής ή του περιορισμού του χρέους τους σε συνάρτηση με τον εξαγωγικό προσανατολισμό της παραγωγής τους και της ωφέλειας αυτής στο αγροτικό και εμπορικό ισοζύγιο  της  χώρας.  Παροχή  φορολογικών  κινήτρων  (μείωση  τελών  και  κατάργηση φόρων μεταβίβασης ακινήτων) για συνενώσεις του μικρού κλήρου σε μεγαλύτερες εκμεταλλεύσεις, ακόμη και με ίδρυση αγροτικών εταιριών ειδικού σκοπού.
Ενθάρρυνση δημιουργίας εξωστρεφών αγροτικών επιχειρήσεων και παροχή φορολογικών απαλλαγών σε αυτές. Χρηματοδότηση από Τράπεζα Επενδύσεων καθώς και από τις τοπικές τράπεζες, της έρευνας και τεχνολογίας των εγχώριων ποικιλιών και φυλών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η καταγραφή, μελέτη και αξιοποίηση των τοπικών ποικιλιών φυτών και κτηνοτροφικών ειδών, περιλαμβανομένων και των αλιευμάτων σε συνεργασία με εξειδικευμένες ερευνητικές μονάδες και επιχειρήσεις, όπου είναι απαραίτητο, για τη διατήρηση της τοπικής βιοποικιλότητας. Καθιέρωση νέων απολύτως διαφανών και συμβατών με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, διαδικασιών ελέγχου και πιστοποίησης προϊόντων προς εξαγωγή, και προώθηση των προϊόντων αυτών σε συνεργασία με τη βιομηχανία σε επιλεγμένες αγορές του εξωτερικού. Διάθεση κονδυλίων στην έρευνα και τεχνολογία των εγχώριων ποικιλιών και φυλών, καθώς και στην έρευνα και τεχνολογία σχετικά με τις βιοκαλλιέργειες στο πλαίσιο πάντοτε της αειφόρου γεωργίας.
Η ολοκληρωμένη καταγραφή του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου θα πρέπει να συνδυασθεί με χαρτογράφηση των επισιτιστικών αναγκών σε αγροτικά προϊόντα και ζωική παραγωγή, ώστε να υλοποιηθεί η προσπάθεια αυτάρκειας τροφίμων, αλλά και να διευκολυνθεί η συγκέντρωση στρατηγικών αποθεμάτων για μελλοντική εθνική ή διεθνή επισιτιστική κρίση καθώς η Κρήτη μπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα για την αγροδιατροφική αυτάρκεια της χώρα και να καταστεί πλεονασματική σε μεγάλο φάσμα προϊόντων ώστε να ενισχυθεί η εξωστρέφειά της.
Η ενίσχυση της εξωστρέφειας στον αγροδιατροφικό τομέα πρέπει να διαπνέει όλες τις παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες, Σε αυτό το πλαίσιο είναι ιδιαίτερης σημασίας και η περαιτέρω ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών και των παραγωγών θαλασσινών (οστρακοειδή), προκειμένου να διατηρηθεί και επεκταθεί η ισχυρή θέση στην πανευρωπαϊκή αγορά, με εισαγωγή και νέων ειδών και ποικιλιών ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς στο εξωτερικό.
Θα τονίσουμε ότι απαιτείται αυστηρό χωροταξικό σχέδιο βοσκοτόπων και δασών, κτηματογράφηση και καταγραφή αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων ανά Περιφέρεια και ανά είδος καλλιέργειας, καθώς και περιοχών προστατευμένης αλιείας και χώρων και περιόδων αναπαραγωγής αλιευμάτων στα πλαίσια του Περιφερειακού Σχεδίου Υποδομών και Χωροταξίας που αναφέραμε. Η καταγραφή αυτή θα πρέπει να συνδυασθεί και με την κατάρτιση ολοκληρωμένου και διαρκώς ενημερωμένου μητρώου κατ’ επάγγελμα αγροτών, κτηνοτρόφων και αλιέων, μητρώου αγροτικών, κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων, αλιευτικών περιοχών, μητρώου εμπόρων, μητρώου εμπόρων γεωργικών εφοδίων, καθώς και υιοθέτηση προστατευτικών πολιτικών ως προς τη διατήρηση της εκμετάλλευσης και τη συνέχισή της από γενιά σε γενιά με τρόπο που να προστατεύει τον κατακερματισμό του κλήρου. Είναι προφανές ότι η πρόταση αυτή αφορά συνολικά τη χώρα. Ωστόσο, η Κρήτη μπορεί να πρωτοπορήσει αξιοποιώντας και την παρουσία ερευνητικών μονάδων στην Κρήτη που μπορούν να συμβάλουν ,σε αυτή την κατεύθυνση και να δημιουργήσει υποδομές που στη συνέχεια θα επεκταθεί η χρήση τους σε όλη τη χώρα περιλαμβανομένης και της δημιουργίας βάσεων ανοικτών δεδομένων του αγροδιατροφικού τομέα που θα συμβάλει και στην ανάπτυξη καινοτόμων πληροφοριακών συστημάτων και ψηφιακών εφαρμογών με μεγάλη προστιθέμενη αξία.
Στο πλαίσιο του Περιφερειακού Σχεδίου Υποδομών και Χωροταξίας πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος και στην εκτέλεση εγγειοβελτιωτικών έργων, διάνοιξης αγροτικών και δασικών δρόμων, κατασκευής υδροταμιευτήρων, καναλιών, διάνοιξη κοιτών ποταμών, με άμεση χρηματοδότηση τόσο από το πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων όσο και από άλλες πηγές. Κάθε έργο θα συνοδεύεται από εκτίμηση περιβαλλοντικού κινδύνου και, όπου αρμόζει, από ενέργειες για άμβλυνση του κινδύνου. Εφαρμογή της μεθόδου της αφαλάτωσης για την διασφάλιση της αναγκαίας επάρκειας νερού ιδίως σε περιοχές που έχουν σοβαρά προβλήματα άρδευσης αλλά και γενικότερα ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος εξάντλησης του υδροφόρου ορίζοντα.
Χρειάζεται να καθιερωθούν αυστηροί έλεγχοι και ποινές σε όσους επιχειρούν παράνομες σημάνσεις προϊόντων τρίτων χωρών ως δήθεν ελληνικά ή κρητικά. Σε αυτό θα συμβάλει καθοριστικά και η ιχνηλάτηση με σύγχρονες μεθόδους για πιστοποίηση κρητικών προϊόντων. Υιοθέτηση δυναμικής πολιτικής ως προς την προέλευση, τυποποίηση, πιστοποίηση και εξαγωγή των τοπικών προϊόντων, ειδικά δε σε όσα διαθέτουν σήμα κατατεθέν ή Προστατευμένη Ονομασία Προέλευσης. Συμπληρωματικά απαιτείται και η διαρκής ενημέρωση των αγροτών, κτηνοτρόφων και αλιέων για τις νέες καλλιέργειες, τις μεθόδους τους, τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών και φυλών, ώστε να είναι συμβατές με τις κλιματολογικές προκλήσεις και σταδιακή στροφή της παραγωγής σε τοπικής προέλευσης ποικιλίες και φυλές.
Αναγκαία είναι η συνεχής επιμόρφωση των γεωπόνων και των κτηνιάτρων και ενίσχυση του ρόλου τους καθώς και η συνεχής επιμόρφωση των παραγωγών μας σε σχέση με τις πρακτικές αειφόρου γεωργίας και τη διατήρηση της υγείας του εδάφους και των υδάτινων πόρων. Ίδρυση αγροτικών σχολών αξιοποιώντας τους θεσμούς των Επαγγελματικών Λυκείων και των Ινστιτούτων Επαγγελματικής κατάρτισης ώστε να αναβαθμιστεί επαγγελματικά ο αγροτικός τομέας. Πρακτική άσκηση φοιτητών Γεωπονικών και Κτηνιατρικών Σχολών σε χώρους πρωτογενούς παραγωγής. Επιβράβευση, από την Περιφέρεια, παραγωγών οι οποίοι παρουσιάζουν καταγεγραμμένο έργο παραγωγής με βάση τις αρχές της αειφόρου γεωργίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Τα μέτρα αυτά, σε συνδυασμό με ένταση της ενημέρωσης για τη χρήση φυτοφαρμάκων θα συμβάλουν στην περιστολή των κινδύνων από την αλόγιστη χρήση τους τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους ίδιους τους παραγωγούς.
Η αναδιάρθρωση των υπηρεσιών αρμόδιων Υπουργείων μπορεί να συμβάλει ώστε να διατεθεί επιστημονικό προσωπικό από τα γραφεία στις εκμεταλλεύσεις και δημιουργία αποκεντρωμένων παρατημάτων τους, με πλήρεις αρμοδιότητες, ώστε να καταπολεμηθεί η γραφειοκρατία και η απώλεια χρόνου στις πιστοποιήσεις ή στην έκδοση εγγράφων εξαγωγής ή εμπορίας.


Η ενίσχυση της εξωστρέφειας συνδέεται στενά με την επιμόρφωση των παραγωγών μας σε πρακτικές προώθησης των προϊόντων τους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Επίσης, προτείνουμε τη μετατροπή της πολιτικής των επιδοτήσεων σε πολιτική επιβραβεύσεων μέσω της ΕΕ, υπό τη μορφή ακόμη και χρηματικής συνεισφοράς του κράτους στην παραγωγή, ιδιαίτερα σε παραγωγούς που, είτε παράγουν τοπικά προϊόντα (ποικιλίες-φυλές), είτε διαθέτουν την παραγωγή τους για εξαγωγή από την οποίαν το κράτος βελτιώνει το εμπορικό του ισοζύγιο. Υιοθέτηση μέτρων διευκόλυνσης των εξαγωγών, όπως καθιέρωση εξαιρετικά σύντομων προθεσμιών πιστοποίησης των ποιοτικών χαρακτηριστικών της παραγωγής και ενεργοποίηση νέων εναλλακτικών μεθόδων και καναλιών προώθησης της παραγωγής, είτε διαδικτυακά, είτε με επιδότηση συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις, είτε και με διοργάνωση road shows αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων σε στοχευμένες αγορές (Ρωσία, Αραβικός κόσμος, Βόρεια Αμερική, Βόρεια Ευρώπη, Κίνα).
Είναι ώριμες οι συνθήκες για τη θεσμοθέτηση και λειτουργία κρατικών και ιδιωτικών ανταλλακτηρίων προϊόντων, καθώς και σφαγείων και ψυγείων, ανά περιφερειακή ενότητα ή/και σε επίπεδο περιφέρειας, στελεχωμένων με επιστημονικό προσωπικό και με αυστηρή τήρηση προδιαγραφών ασφαλείας και κανόνων υγιεινής και περιορισμός της δράσης των μεσαζόντων μεγαλεμπόρων και χονδρεμπόρων και των κυκλωμάτων εμπορίας και διακίνησης που με τη μέθοδο καρτέλ καθορίζουν τη ζήτηση και τις τιμές.
Ζωτικής σημασίας ζήτημα είναι η αναμόρφωση του συστήματος δασοπροστασίας με την καταπολέμηση της πολυδιάσπασης αρμοδιοτήτων, τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων πρόληψης, την έλλειψη πόρων και ανθρώπινου δυναμικού, την απουσία ενιαίου φορέα δασοπροστασίας, την αποδυνάμωση της Δασικής Υπηρεσίας, την απουσία δασικών χαρτών και δασολογίου και των αδυναμιών σε επιχειρησιακό επίπεδο. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην προστασία των περιαστικών δασών που αποτελούν τους τελευταίους πνεύμονες για τα αστικά κέντρα. Να ενισχυθεί το θεσμικό καθεστώς προστασίας τους, να αποσαφηνιστούν τυχόν ιδιοκτησιακές διεκδικήσεις και να δοθεί έμφαση στις αναδασώσεις. Προτείνουμε να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για έλεγχο της ελεύθερης βόσκησης ώστε να προστατεύονται οι καλλιέργειες καθώς και η προώθηση της σποράς ειδών που ενδείκνυνται για ζωοτροφές σε ανεκμετάλλευτες εκτάσεις ώστε να μειωθεί και το κόστος εκτροφής.
Προτείνουμε τη συνεργασία των παραγωγών με την Ομογένεια και ειδικά με όσους διατηρούν και λειτουργούν στην αλλοδαπή καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (εστιατόρια, καφετέριες, παμπ, μπυραρίες, καφέ) για τον κατ’ αποκλειστικότητα εφοδιασμό τους με ελληνικά συσκευασμένα, τυποποιημένα και πιστοποιημένα προϊόντα. Αυτό θα πρέπει να συνδυασθεί με την μελέτη και επέκταση των πρωτοβουλιών σύμπραξης (για παράδειγμα στο Λασίθι) των εξαγωγικών επιχειρήσεων στους κλάδους των τροφίμων, ποτών και αρωματικών φυτών και την ανάδειξη του προτύπου της Κρητικής Διατροφής μέσω των τοπικών προϊόντων. Απαιτείται επίσης  η  ενίσχυση  της  προβολής  και  προώθησης  των  τοπικών  αγροτικών  προϊόντων   σε
συνδυασμό και με την αξιοποίηση αγροτικής εκθέσεων στην Κρήτη και στο εξωτερικό, αξιοποίηση του τουρισμού κρουαζιέρας με τη δημιουργία ειδικών πρατηρίων πώλησης τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας για τους επισκέπτες αυτής της κατηγορίας. Δυναμική προώθηση των κρητικών προϊόντων και στις τουριστικές μονάδες του νησιού καθώς και σε οργανισμούς που σιτίζουν σημαντικό αριθμό προσώπων όπως είναι οι φοιτητικές λέσχες, οι στρατιωτικές μονάδες κ.λ.π. σε συνεργασία και με καταξιωμένους αρχιμάγειρες και αλλαγή του μοντέλου επιδοτήσεων ώστε να δίνονται οικονομικά κίνητρα στους παραγωγούς που προωθούν τα προϊόντα τους στις ανωτέρω περιπτώσεις. Σήμανση σε επιχειρήσεις εστίασης για τη χρήση ελαιολάδου σε σαλάτες, τηγάνισμα κ.λ.π. καθώς και σήμανση αλλεργιογόνων και συμβατότητας εδεσμάτων για δίαιτες (vegetarian, vegan, Κρητική Διατροφή...).
Εκτός των προτάσεων που ήδη διατυπώθηκαν και σχετίζονται με τις ιδιαίτερες συνθήκες και δυνατότητες της περιφέρειας, θεωρούμε αναγκαίες και κάποιες γενικότερες επισημάνσεις σε θέματα εθνικής πολιτικής: Προτείνουμε αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο κίνησης και ουσιαστική μείωση των ειδικών φόρων για τα γεωργικά, κτηνοτροφικά και αλιευτικά μηχανήματα και εγκαταστάσεις. Μείωση των εργοδοτικών εισφορών γεωργικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων. Περαιτέρω, η μείωση του κόστους εφοδίων μπορεί να επιτευχθεί με την αναγραφή ενδεικτικής τιμής στα γεωργικά εφόδια ενώ ο περιορισμός των περιβαλλοντικών κινδύνων με την υποχρεωτική τήρηση της ανακύκλωσης των συσκευασιών φαρμάκων και λιπασμάτων, όπως οφείλουν να κάνουν οι εταιρείες παραγωγής. Οι τιμές παραγωγού να διαμορφώνονται με βάση ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, σε τιμές αγοράς και μετά την αντιμετώπιση της παρασιτικής διαμεσολάβησης που καθηλώνει το εισόδημα του παραγωγού, με την αναδιανομή της προστιθέμενης αξίας του πρωτογενούς τομέα και τη μετατόπιση τουλάχιστον του 50% αυτής, από τους μεσάζοντες, στις παραγωγικές τάξεις. Η διαμόρφωση του αγροτικού ΑΕΠ θα πρέπει να αφορά στο άθροισμα όχι μόνο της παραγωγής των αγροτικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών προϊόντων σε τιμές παραγωγού και στον τόπο παραγωγής τους, αλλά σε τιμές αγοράς και, για τα εξαγώγιμα προϊόντα, στις τιμές διαπραγμάτευσης των αντίστοιχων commodities στα Διεθνή Χρηματιστήρια Προϊόντων, συμπεριλαμβάνοντας στη διαμόρφωσή του και το άθροισμα των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται από μη διαχωρίσιμες δευτερεύουσες δραστηριότητες, αγροτικές, κτηνοτροφικές, αλιευτικές ή μη (π.χ. προμήθεια βιομάζας κτηνοτροφικών ή αγροτοβιομηχανικών εκμεταλλεύσεων, σε μονάδες παραγωγής ενέργειας από βιομάζα).
Τέλος, παραπέμπουμε και σε προτάσεις γενικές και κατά περιφερειακή ενότητα που συνδέονται με την θεματική ενότητα Επιχειρηματικότητα – Χρηματοδοτικά Μέσα – Αγροτική Ανάπτυξη και έχουν καταγραφεί στις θεματικές ενότητες: Παιδεία – Έρευνα – Οικονομία, Ενέργεια – Περιβάλλον, Τουρισμός – Απασχόληση – Ανάπτυξη Υπαίθρου και Υποδομές & Μεταφορές – Νησιωτικότητα

Ενέργεια - Περιβάλλον


Είναι κομβικής σημασίας το ζήτημα της ανάδειξης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στην Κρήτη καθώς αυτό αποτελεί τον πολυτιμότερο αναπτυξιακό πόρο. Οι κίνδυνοι που συνεπάγεται μια ασυντόνιστη εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου είναι μεγάλοι γι' αυτό και απαιτείται η ευαισθητοποίηση όλων των Κρητικών και των αρμοδίων τοπικών φορέων ώστε να διασφαλιστούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις για προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο ιδιαίτερος ρόλος των συναφών τμημάτων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα του νησιού αναδεικνύεται. Περαιτέρω, η ανάγκη για ουσιαστική προστασία του περιβάλλοντος δημιουργεί το έδαφος για πρωτοβουλίες προώθησης σύγχρονων μεθόδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Η Κρήτη θα μπορούσε λόγω γεωγραφίας και κλίματος να κηρυχθεί Πράσινη Περιφέρεια και η σήμανση "παράγεται στην Κρήτη" να γίνει συνώνυμο του απαλλαγμένου από επιβλαβείς ουσίες διατροφικού προϊόντος. Σε συνδυασμό με την επιστημονικά τεκμηριωμένη αξία της Κρητικής Διατροφής, αυτό θα συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός νέου διατροφικού προτύπου με διεθνή προβολή και αξία και ανάλογη επίδραση στο εισόδημα των καλλιεργητών, κτηνοτρόφων, μελισσοκόμων και αλιέων της Κρήτης.
Ειδική μέριμνα πρέπει να δοθεί στην αντικατάσταση ρυπογόνων μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενίσχυση της στροφής σε χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με όρους κοινωνικής ευαισθησίας και ενίσχυσης των μικρών, φιλικών προς το περιβάλλον, εγκαταστάσεων. Η διασφάλιση της αδιάλειπτης λειτουργίας του δικτύου απαιτεί, βεβαίως, την καλωδιακή σύνδεση με την ηπειρωτική Ελλάδα σε συνδυασμό και με την ανάπτυξη των υποβρύχιων συνδέσεων με τη Μέση Ανατολή διά μέσου της Κύπρου.
Στην περίπτωση του ορυκτού πλούτου, η διεθνής εμπειρία επιβεβαιώνει την θεμελιώδη σημασία του Κράτους στις σύγχρονες κοινωνίες και τον επιτελικό ρόλο που αυτό καλείται να παίξει. Επιπλέον το συγκεκριμένο ζήτημα, ως βασική συνιστώσα του ζητήματος της ΑΟΖ, αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για να ανατραπεί η ολισθηρή πορεία περιστολής της εθνικής μας κυριαρχίας και να διευρυνθεί ο εθνικός μας χώρος μέσα από την αξιοποίηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Επιπρόσθετα, το ζήτημα αυτό διαμορφώνει ένα ισχυρό γεωπολιτικό δεσμό ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο που περνώντας από τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη και συνεχίζοντας προς την Πελοπόννησο και το Ιόνιο μπορεί να δημιουργήσει ισχυρές περιφερειακές και διασυνοριακές συνεργασίες με τις όμορες χώρες στους τομείς της ενέργειας, των συγκοινωνιών, των τηλεπικοινωνιών, του τουρισμού, του πολιτισμού καθώς και της άμυνας και της αντιμετώπισης του φονταμενταλισμού.
Τέλος, παραπέμπουμε και σε προτάσεις που συνδέονται με την θεματική Ενέργεια – Περιβάλλον και  έχουν  καταγραφεί  ως  γενικές  οι  ειδικότερες  προτάσεις  ανά  Περιφερειακή  Ενότητα στις θεματικές ενότητες: Παιδεία – Έρευνα – Οικονομία, Τουρισμός – Απασχόληση – Ανάπτυξη Υπαίθρου, Επιχειρηματικότητα – Χρηματοδοτικά Μέσα – Αγροτική Ανάπτυξη και Υποδομές & Μεταφορές – Νησιωτικότητα.
 
Ειδικότερες προτάσεις


Περιφερειακή ενότητα Χανίων:

•            Ανάδειξη, ανάπλαση και αξιοποίηση των λιμνών Αγιάς και Κουρνά σε συνδυασμό και με τα μέτρα ανάδειξης χώρων φυσικού κάλλους που αναφέρθηκαν στις ειδικότερες προτάσεις στην ενότητα Τουρισμός – Απασχόληση – Ανάπτυξη Υπαίθρου.


Περιφερειακή ενότητα Ρεθύμνου:

•            Αποτελεσματική προστασία και ευαισθητοποίηση πολιτών και επισκεπτών για τις παραλίες αναπαραγωγής της Caretta-Caretta. Αξιοποίησή τους για φυσιολατρική παρατήρηση και μαθησιακές δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους.


Περιφερειακή ενότητα Ηρακλείου:

•            Ενίσχυση της προστασίας της ορθνιθοπανίδας στο όρος Γιούχτας και ανάδειξή του σε χώρο φυσιολατρικής παρατήρησης με εμπλοκή και της τοπικής κοινωνίας.
•            Αξιοποίηση μέσων σταθερής τροχιάς με ηλεκτρική κίνηση για αστικές συγκοινωνίες Ηρακλείου (πιλοτικά και αργότερα επέκταση και σε άλλες πόλεις της Κρήτης) ώστε να μειωθούν οι ρυπογόνες εκπομπές καυσαερίων των μέσω αστικής συγκοινωνίας και να καταστεί δυνατή η ανάπλαση της πόλης και ιδίως του ιστορικού κέντρου της.


Περιφερειακή ενότητα Λασιθίου:

•            Ανάδειξη και αξιοποίηση του γεωπάρκου της Σητείας σε συνδυασμό και με τα υπόλοιπα γεωπάρκα του νησιού, μέσα και από την σήμανση και ανάδειξη του μονοπατιού Ε4.


Υποδομές και Πολιτικές για την Υγεία

Οι υποδομές υγείας που υπάρχουν και όσες σχεδιάζονται να αναπτυχθούν θεωρούμε ότι οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τις ανάγκες του νησιού αλλά και την προοπτική αξιοποίησης του επιστημονικού δυναμικού και της δυναμικής ανάδειξής του σε ένα ελκυστικό προορισμό τουρισμού υγείας, κέντρου αποκατάστασης (λόγω και κλίματος), πόλου ανάδειξης νέων διατροφικών προτύπων και μεθόδων που θα απενεργοποιούν τη διατροφική βόμβα που απειλεί το σύγχρονο κόσμο. Κλειδιά σε αυτή την κατεύθυνση είναι η Κρητική Διατροφή, η ανάδειξη και προώθηση των Κρητικών Προϊόντων, η αρμονική συνεργασία του δημόσιου τομέα της υγείας με την υγιή επιχειρηματικότητα για την ανάπτυξη νέων εξωστρεφών υπηρεσιών προστιθέμενης αξία και η διασφάλιση της ασφαλούς και συνεχούς συγκοινωνιακής (αεροπορικής και ακτοπλοϊκής) διασύνδεσης. Λεπτομερής πρόταση για τα ζητήματα αυτά υπάρχει στο Παράρτημα 1 ενώ άλλες συναφείς προτάσεις διατυπώνονται στις θεματικές ενότητες Τουρισμός – Απασχόληση – Ανάπτυξη Υπαίθρου, Επιχειρηματικότητα – Χρηματοδοτικά Μέσα – Αγροτική Ανάπτυξη και Υποδομές & Μεταφορές – Νησιωτικότητα του παρόντος.
Κεντρικό ρόλο στις πολιτικές υγείας πρέπει να έχει η προληπτική ιατρική αξιοποιώντας και το Τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης την σχετική έρευνα που γίνεται και διαχέοντας τη γνώση σε θέματα πρόληψης σε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα. Προτείνεται ο προληπτικός έλεγχος σε ό,τι αφορά στα νοσήματα με υψηλή επίπτωση και νοσηρότητα/θνητότητα (καρδιαγγειακά νοσήματα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρκίνος μαστού, καρκίνος τραχήλου της μήτρας, καρκίνος εντέρου, καρκίνος προστάτη) να λάβει θεσμικό χαρακτήρα. Η βελτίωση της πρόληψης θα επιφέρει μεσοπρόθεσμα τεράστια εξοικονόμηση πόρων από τις υπηρεσίες υγείας, που δεν θα χρειαστεί να απαιτηθούν στο στάδιο εμφάνισης ή εξέλιξης κάθε νόσου.
Ιδιαίτερη μπορεί να είναι συμβολή της Κρήτης σε θέματα αξιοποίησης των ψηφιακών τεχνολογιών σε θέματα υγείας λαμβάνοντας υπόψη τα τμήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που υπάρχουν και την ερευνητική τους εμπειρία σε τέτοια θέματα. Συναφές με την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων είναι και το ζήτημα της ανάπτυξης υπηρεσιών τηλεϊατρικής που θα διευκολύνουν την παροχή ιατρικών υπηρεσιών υψηλού επιπέδου σε απομονωμένες περιοχές και νησιών και η εγκατάσταση, σε κάθε νοσοκομείο, ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων με διαλειτουργικότητα, ώστε να αποφεύγεται η επανάληψη εξετάσεων σε περιπτώσεις παραπομπής και να γίνεται εφικτή η διακίνηση του πλεονάζοντος αναλωσίμου υλικού μεταξύ νοσοκομείων για αξιοποίησή του.
Οι Μονάδες Υγείας υπάρχουν για να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των πολιτών και των επισκεπτών της Κρήτης. Ως εκ τούτου κρίνεται θετικά η αποτροπή της περιστολής του  αριθμού τους με τις συγχωνεύσεις που είχαν προωθηθεί στο παρελθόν και δημιούργησαν ένα εκρηκτικό κλίμα στις τοπικές κοινωνίες. Ωστόσο, η διατήρηση των δομών δεν αρκεί. Χρειάζεται η ενίσχυσή τους και ο προσανατολισμός και σε εξωστρεφείς υπηρεσίες, όπως διατυπώνουμε στο παράρτημα 1, ώστε να μπορέσουν να διευρύνουν το πεδίο δράσης τους, να συμβάλουν στην ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και στη διασφάλιση πόρων για τη λειτουργία τους σε βάθος χρόνου. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ανάγκη να γίνει το Γενικό Νοσοκομείο Σητείας νοσοκομείο αναφοράς για τα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου (Κάσο, Κάρπαθος κ.λ.π..). Είναι επίσης αναγκαίο να αντιμετωπιστούν σοβαρότατα προβλήματα στη λειτουργία του Γενικού Νοσοκομείου Ιεράπετρας λόγω ελλείψεων σε ιατρικό προσωπικό και ιατροφαρμακευτικό εξοπλισμό. Σημειώνουμε ότι η Παθολογική Κλινική του, η πλέον νευραλγική πτέρυγα κάθε νοσοκομείου, παραμένει για μεγάλα χρονικά διαστήματα κλειστή, με αποτέλεσμα μια πόλη με δεκάδες χιλιάδες κατοίκους, πλήθος επισκεπτών και χιλιάδες οικονομικούς μετανάστες να παραμένει χωρίς ιατρική κάλυψη. Παράλληλα, προβλήματα υπάρχουν και σε άλλες κλινικές του Νοσοκομείου, όπως η Γυναικολογική, η Παιδιατρική, το Ακτινολογικό, το Μικροβιολογικό Τμήμα κ.ά., δημιουργώντας έτσι σοβαρότητα προβλήματα και δυσλειτουργίες που θέτουν σε κίνδυνο την καθημερινότητα χιλιάδων κατοίκων. Τέλος, αναγκαία είναι και η στελέχωση και ενίσχυση των Κέντρων Υγείας σε όλη την Κρήτη και ιδίως σε περιοχές μεγάλο πληθυσμό όπως για παράδειγμα το Κέντρο Υγείας Αγίας Βαρβάρας.
Είναι αυτονόητη η ανάγκη ολοκλήρωσης των πρωτοβουλιών και ρυθμίσεων για την πλήρη αναδιοργάνωση  και αποτίναξη  της  κομματικής  δημοσιοϋπαλληλίας  και της  συνδεδεμένης με
απόδοση και την αριστεία, και όχι την κομματική ένταξη ή τη χρονολογία γέννησης. Προτείνουμε τη Σύσταση Επιτροπής Εσωτερικών Υποθέσεων που θα διερευνά καταγγελίες (ασθενών, εργαζομένων, κλπ), θα εισηγείται διοικητικές κυρώσεις και θα παρακολουθεί την τήρηση των νόμων και της ιατρικής δεοντολογίας εντός της κάθε μονάδας Υγείας.
Προτείνουμε τη σύναψη συμβάσεων με ασφαλιστικές εταιρείες για νοσηλεία ασφαλισμένων τους, με τιμολόγια ανταγωνιστικά των ιδιωτικών Νοσοκομείων. Έτσι, οι δημόσιες μονάδες υγείας θα έχουν σημαντικά έσοδα τα οποία θα μπορούν να διαθέσει χωρίς γραφειοκρατικές δυσχέρειες για την περαιτέρω ανάπτυξή τους.
Ιδιαίτερη είναι η αξία του θεσμού του οικογενειακού ιατρού και η μείωση του αριθμού των εισαγωγών στα νοσοκομεία. Ο οικογενειακός ιατρός να λαμβάνει το πρωταρχικό βάρος της πρόληψης και να εφαρμόζει προγράμματα αγωγής υγείας, σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, πρόληψης ατυχημάτων, σωστής διατροφής καθώς και άλλες υπευθυνότητες. Γενικότερα είναι μείζονος σημασίας και για την αποτελεσματική υποστήριξη όσων διαμένουν εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης. Ο οικογενειακός ιατρός, ο αγροτικός ιατρός, τα κέντρα υγείας, τα πολυϊατρεία οργανισμών, τα κέντρα υγείας αστικού τύπου αναλαμβάνουν την υποδοχή και τη διαλογή παραπέρα προώθησης ή μη των ασθενών.


Με τη συνδρομή και των σχολικών μονάδων της περιφέρειας, της Εκκλησίας, εθελοντικών οργανώσεων και άλλων συναφών φορέων μπορεί να προωθηθεί η πολιτική της δωρεάς οργάνων, με σειρά μέτρων και πρωτοβουλιών. Η απόφαση δωρεάς οργάνων είναι απόφαση προσωπική και των συγγενών, κατά περίπτωση, δεν επιβάλλεται υποχρεωτικά, ενθαρρύνεται όμως από την πολιτεία. Η συνειδητοποίηση της σημασίας της εθελοντικής αιμοδοσίας είναι επίσης ένα σημαντικό θέμα και χρειάζεται να υπάρξει γενικότερη ευαισθητοποίηση ώστε το ποσοστό των εθελοντών αιμοδοτών να αυξηθεί ουσιαστικά. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει και η στόχευση σε μεγάλες εκπαιδευτικές και στρατιωτικές μονάδες αλλά και σε δημόσιες υπηρεσίες, κινητοποίηση μέσω αθλητικών σωματείων και άλλων κοινωνικών φορέων.
Προτείνουμε μια προσαρμοσμένη στις ιδιαιτερότητες της Κρήτης χάραξη πολιτικής σε ό,τι αφορά στους χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Απαιτούνται αποτελεσματικές πρωτοβουλίες και προγράμματα στους τομείς πρόληψης, αντιμετώπισης και θεραπείας, με τη συμμετοχή και άλλων φορέων πέραν των υπηρεσιών υγείας όπως για παράδειγμα των σχολικών μονάδων, των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων καθώς και των μέσων ενημέρωσης. Παράλληλα προτείνουμε τη διαμόρφωση μιας περιφερειακής πολιτικής κοινωνικής αλληλεγγύης για τα άτομα με ειδικές δεξιότητες, τα άτομα που είναι εξαρτημένα από διάφορες τοξικές ουσίες και αλκοόλ, φορείς του AIDS, άποροι, μονογονεϊκές και πολύτεκνες οικογένειες. Οι τρίτεκνες οικογένειες να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με αυτά των πολύτεκνων οικογενειών.


Υποδομές & Μεταφορές – Νησιωτικότητα


Αναφέρθηκε και εισαγωγικά η πολυκεντρικότητα της Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου γεγονός που δημιουργεί θετικές προϋποθέσεις εφαρμογής ενός σύγχρονου μοντέλου διασύνδεσης που θα συνδυάζει βόρειο και νότιο βασικό άξονα με κάθετες διασυνδέσεις, ένα ασφαλές και σύγχρονο συγκοινωνιακό δίκτυο που θα αναδείξει νέους πόλους (λιμάνι στη θέση Παχιά Άμμος). Το μοντέλο, βεβαίως αυτό, σε συνδυασμό με τη δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου, αφορά τελικά την Κρήτη στο σύνολό της και θα δώσει αναπτυξιακή ώθηση σε μια ισόρροπη οικιστική ανάπτυξη ιδίως μέσα από την προσέλκυση επενδύσεων για την οικιστική ανάπτυξη περιοχών της νότιας Κρήτης. Περαιτέρω, η αστική πολυμέρεια του Λασιθίου θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και με την ανάλογη ευαισθησία όσον αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες της περιοχής. Για παράδειγμα η Ιεράπετρα είναι μια πόλη που βίωσε το κλείσιμο αρκετών Δημόσιων Υπηρεσιών κατά τα προηγούμενα έτη. Παρόλο που είναι μια από τις πιο παραγωγικές πόλεις της Ελλάδας και της Κρήτη, υποστηρίζοντας τον πρωτογενή κλάδο της ελληνικής οικονομίας, οι πολίτες της είναι αναγκασμένοι πλέον να διανύουν αρκετά χιλιόμετρα προκειμένου να εξυπηρετηθούν από Δημόσιες Υπηρεσίες. Η υπάρχουσα κατάσταση γίνεται δυσχερέστερη μετά τις εξαγγελίες για το κλείσιμο του Γραφείου της ΔΕΗ, κλείσιμο της Τοπικής Υπηρεσίας ΟΑΕΔ, αλλά και τις προβλεπόμενες αλλαγές στις Αστυνομικές Υπηρεσίες με βάσει το σχέδιο αναδιάρθρωσης της Ελληνικής Αστυνομίας. Η κατάσταση αυτή πρέπει να αντιμετωπιστεί έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ισόρροπη ανάπτυξη όλων των αστικών κέντρων, η εξυπηρέτηση των πολιτών και η αποφυγή άσκοπων μετακινήσεων.
Ένα ζήτημα που αφορά την επιβάρυνση του κυκλοφοριακού φόρτου των πρωτευουσών των Περιφερειακών Ενοτήτων είναι και η λειτουργία των δημοσίων υπηρεσιών με την πολυδιάσπασή της και τις συνακόλουθες δαπάνες σε ενοίκια. Προτείνεται η εξεύρεση χώρων, αξιοποιώντας και τις διαδικασίες παραχώρησης στρατοπέδων από τις ένοπλες δυνάμεις, για την ανάπτυξη “πάρκων” δημοσίων υπηρεσιών σε κατάλληλες θέσεις που θα μειώσουν τις μετακινήσεις των πολιτών και το χρόνο εξυπηρέτησής τους διευκολύνοντας τόσο τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων όσο και τους κατοίκους της ενδοχώρας.
Οι εξελίξεις που αφορούν το θέμα της ΑΟΖ και των ενεργειακών δικτύων, όπως αναφέρθηκε, διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη της νότιας Κρήτης. Προφανής είναι η ανάγκη της αναβάθμισης των λιμενικών υποδομών της ώστε να ανταποκριθούν στα νέα δεδομένα και να διευκολύνουν το άνοιγμα νέων αγορών για τα κρητικά προϊόντα στη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική. Η αναφερθείσα πρόταση για την ανάπτυξη σιδηροδρομικού δικτύου μπορεί να ξεκινήσει με τη διαμόρφωση του Νότιο Άξονα ως σιδηροδρομικής γραμμής καθώς αυτή η μορφή παρουσιάζει οικονομικά και περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα και διαμορφώνει θετικές προοπτικές εν όψει της αναμενόμενης αναβάθμισης της Νότιας Κρήτης λόγω ΑΟΖ.
Σημαντικό θεωρείται να διασφαλιστεί ότι οι υφιστάμενες και οι σχεδιαζόμενες υποδομές θα συμβάλουν στο να περιοριστούν οι κίνδυνοι από τον μη δημόσιο έλεγχο αεροδρομίων δημιουργώντας προϋποθέσεις ενίσχυσης των εξαγωγών με έμφαση σε τοπικά προϊόντα υψηλής διατροφικής ποιότητας που απαιτούν ταχεία μεταφορά στις αγορές καθώς και διεύρυνσης της τουριστικής περιόδου με οικονομικές αεροπορικές μετακινήσεις και εναλλακτικές μορφές τουρισμού (θρησκευτικός τουρισμός, συνεδριακός, ιατρικός τουρισμός...) καθώς και την προσέλκυση τουριστών υψηλού εισοδήματος.
Τέλος θα τονίσουμε την ανάγκη ολοκλήρωσης του ΒΟΑΚ με την μετατροπή του σε σύγχρονο ασφαλή αυτοκινητόδρομο (φωτισμός, δύο λωρίδες κυκλοφορίας ανά κατεύθυνση...) από Κίσσαμο προς Δυσμάς μέχρι Σητεία προς Ανατολάς όπως ζητούν και οι Ομογενείς με πρόσφατη επιστολή τους αλλά και όλοι οι φορείς της Κρήτης. Πρόκειται για ένα έργο που θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί εδώ και χρόνια. Το ενδεχόμενο συνδυασμού του οδικού δικτύου με ένα σύγχρονο σιδηροδρομικό δίκτυο που έχει και στο παρελθόν συζητηθεί μπορεί να οδηγήσει, αν σχεδιαστεί σωστά και ολοκληρωμένα, σε εξοικονόμηση πόρων και ελαχιστοποίηση του κόστους και του χρόνου μεταφοράς, να άρει τον αποκλεισμό περιοχών και να λύσει δίκαια και αποτελεσματικά για όλη την Κρήτη το ζήτημα που αφορά τις πύλες εισόδου και την εξωστρέφεια των τοπικών παραγωγικών συστημάτων ιδίως του πρωτογενούς τομέα. Ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δοθεί στη μελέτη των νέων γεωοικονομικών δεδομένων και την αξιοποίηση ευκαιριών διασύνδεσης με τις χώρες τις περιοχές αναβαθμίζοντας τη σημασία και του Νότιου τμήματος της Κρήτης με την ανάπτυξη των απαραίτητων λιμενικών και άλλων υποδομών.
Καταλήγοντας θα τονίσουμε την ανάγκη ύπαρξης πλοίων ασφαλείας στους λιμένες της Κρήτης σε περιόδους παρατεταμένων απεργιακών κινητοποιήσεων ώστε να μην παρεμποδίζεται η ομαλή διακίνηση ευπαθών προϊόντων, ιδιαίτερα αγροτικών προϊόντων και να ελαχιστοποιούνται οι συνακόλουθες ζημίες που τελικά πλήττουν το εισόδημα της αγροτικής οικογένειας.
 
Ειδικότερες προτάσεις


Περιφερειακή Ενότητα Χανίων:

 
 
•            Προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων και κινητοποίηση των τοπικών φορέων για την ανάδειξη της Κισσάμου σε κόμβο σύνδεσης της Κρήτης με την Πελοπόννησο και διαμέσου της Ιονίας οδού με όλη τη Δυτική Ελλάδα και την Ιταλία. Αξιοποίηση   σχετικών
μελετών που προβλέπουν και χωροθέτηση τουριστικού λιμένα. Ίδρυση Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου.

•            Κίνητρα για εγκατάσταση και παραμονή στη Γαύδο και αντιμετώπιση των προβλημάτων διαβίωσης και ποιότητας ζωής των κατοίκων.
•            Διασφάλιση των αναγκών άρδευσης του νοτίου τμήματος της Κισσάμου είτε με αποκατάσταση λιμνοδεξαμενής Χρυσοσκαλίτισσας είτε με δημιουργία νέας.
•            Ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού της Κισσάμου με απεμπλοκή από τη γραφειοκρατία.
•            Να δοθεί προτεραιότητα στο τμήμα Πλάτανος – Σφηνάρι – Ελαφονήσι – Παλαιόχωρα του Νότιο Άξονας ο οποίος, όπως ήδη αναφέρθηκε, θα μπορούσε να πάρει τη μορφή σιδηροδρομικού δικτύου.



•            Μείωση χρόνων πρόσβασης στις πύλες εισόδου του νησιού και διερεύνηση εναλλακτικών προτάσεων στη βάση του ενδιαφέροντος και της ουσιαστικής συνεισφοράς των ενδιαφερόμενων φορέων. Προτείνεται η δημιουργία αεροδιαδρόμου στη θέση Λατζιμάς για την εξυπηρέτηση αερολέσχης και VIP επισκεπτών.
 
 
 
•            Κατασκευή λιμένα στη θέση “όρμος Κουμπέ” και μετατροπή του υφιστάμενου λιμένα σε σύγχρονη μαρίνα.
•            Αξιοποίηση του Φράγματος Ποταμών Ρεθύμνης και επέκταση του κεντρικού αγωγού Πηγής-Πρίνου
•            Κατασκευή κόμβου Σταυρωμένου άμεσα λόγω και της κατασκευής κτιρίου για τη στέγαση και λειτουργίας του Μουσικού Σχολείου Ρεθύμνου



 
•            Διασύνδεση αεροδρομίου – Ηρακλείου με ηλεκτροκινούμενα μέσα σταθερής τροχιάς ως πρώτο βλήμα για την ανάπτυξη σιδηροδρομικού δικτύου που θα καλύπτει τις ανάγκες όλης  της  Κρήτης  ή/και  την  ανάπτυξη  τραμ  στα  μεγάλα  αστικά  κέντρα  ώστε να περιοριστούν οι ρυπογόνες εκπομπές καυσαερίων και να διευκολυνθούν οι μετακινήσεις των πολιτών και επισκεπτών.

•            Άμεση αποπεράτωση του κόμβου Αγίας Βαρβάρας – Μοιρών στο πλαίσια του κάθετου οδικού άξονά.
•            Εκτέλεση έργων αγροτικής οδοποιίας στις αγροτικές περιοχές του Ηρακλείου και ιδίως σε εκείνες με μεγάλη αγροτική ανάπτυξη όπως η περίπτωση του Δήμου Γόρτυνας.



•            Ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ εντός του Νομού Λασιθίου καθώς η έλλειψη σύγχρονων οδικών υποδομών στο νομό αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα ανάπτυξης
•            Αναβάθμιση λειτουργίας του δημοτικού αερολιμένα Σητείας με την υποστήριξη και ενίσχυση των πρωτοβουλιών των τοπικών φορέων για την αύξηση της επισκεψιμότητας και της επιβατικής κίνησης με στόχο την ενίσχυση της τουριστικής κίνησης στην ευρύτερη περιοχή του ανατολικού και νότιου τμήματος του Λασιθίου.
•            Παράλληλα με την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ μέχρι τη Σητεία απαιτείται η διασφάλιση ασφαλούς οδικής σύνδεσης και με την Ιεράπετρα ώστε να εξυπηρετηθεί η αυξημένη κίνηση λόγω τουρισμού και μεταφορά αγροτικών προϊόντων Τα απαιτούμενα έργα αφορούν την παράκαμψη Καλού Χωριού, Παχιάς Άμμου.
•            Υλοποίηση αρδευτικών στην Ιεράπετρα που κρίνονται απαραίτητα για την υποστήριξη του αγροτικού τομέα όπως η Προσαγωγός Διώρυγα Μύρτου και το Φράγμα του Αγίου Ιωάννη.
•            Υλοποίηση έργων και παρεμβάσεων προστασίας του παραλιακού μετώπου Ιεράπετρας, όπως η κατασκευή του ύφαλου κυματοθραύστη, αλλά και τα έργα προστασίας του υφιστάμενου αλιευτικού καταφυγίου Ιεράπετρας.


 
 


 
 
Ιατρικός τουρισμός στην Κρήτη - Κρητική Διατροφή
 
Η ανάπτυξη του τουρισμού στο νησί μας είναι πολύ μεγάλη τα τελευταία χρόνια και αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων. Παράλληλα έχουν γίνει κάποια βήματα στον θεματικό τουρισμό και ιδιαίτερα τον ιατρικό, όπου όμως υπάρχουν τεράστια περιθώρια περαιτέρω προόδου. Τομείς όπως η τεχνητή γονιμοποίηση, τα κέντρα αιμοκάθαρσης, η πλαστική χειρουργική , τα κέντρα φυσιοθεραπείας και αποθεραπείας, η οδοντιατρική, η οφθαλμολογία, η καρδιολογία και η κρητική διατροφή δίδουν την ευκαιρία μεγαλύτερης ανάπτυξης. Ειδικότερα στο θέμα της Κρητικής Διατροφής, η οποία είναι το πρότυπο της υγιεινής διατροφής παγκοσμίως και ουσιαστικά συνώνυμο εκείνου το οποίο αποκαλείται «μεσογειακή διατροφή».
Σε πολλές χώρες του κόσμου όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Αμερική χρησιμοποιείται ο όρος Κρητική Διατροφή, όταν αναφέρονται στον υγιεινό τρόπο διατροφής. Ιδιαίτερα στους πανεπιστημιακούς – ερευνητικούς κύκλους υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για έρευνα και συνέδρια με το θέμα αυτό. Ενδεικτικά αναφέρω, ότι σε νοσοκομείο του Βέσσελ και στη γύρω περιοχή κοντά στο Ντούισμπουργκ χρησιμοποιούν «Κρητική Διατροφή».
Από προσωπική εικοσαετή πείρα γνωρίζω το ενδιαφέρον Ευρωπαίων γιατρών να επισκεφθούν την Κρήτη και να ενημερωθούν επιστημονικά για ένα τόσο σημαντικό θέμα. Στο παρελθόν η περιφέρεια Κρήτης δημιούργησε μία αστική, μη κερδοσκοπική εταιρεία με το όνομα Κρητικό σύμφωνο ποιότητος. Προτείνω παράλληλα με τη εταιρεία αυτή, η οποία ασχολείται κυρίως με την διάδοση των τοπικών προϊόντων και του γαστρονομικού τουρισμού, την δημιουργία επιστημονικής επιτροπής, η οποία θα ασχολείται με το ερευνητικό, εκπαιδευτικό  και ενημερωτικό έργο σε ότι αφορά τη σχέση της Κρητικής Διατροφής με την υγεία.
Οι προηγούμενες κυβερνήσεις προωθώντας παραπλανητικά τον όρο “Μεσογειακή” Διατροφή έκαναν έγκλημα κατά της Κρήτης σύμφωνα με τον συγγραφέα και δημοσιογράφο κ. Νίκο Ψυλλάκη, σε ομιλία του για την Κρητική Διατροφή στα Χανιά στον αγροτικό Αύγουστο το 2016. Είναι το ίδιο το οποίο υποστηρίζω προσωπικά από το 1996, σε ομιλίες και άρθρα μου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Με 3674 ιατρούς εγγεγραμμένους στους ιατρικούς συλλόγους της Κρήτης, δηλαδή με ιατρικό πληθυσμό 6/1000 κατοίκους, τον μεγαλύτερο στην Ευρώπη, όπως και στην υπόλοιπη Ελλάδα, έχουμε χρέος να κρατήσουμε τους ιατρούς αυτούς στον τόπο μας, εφόσον μας δίνουν και την δυνατότητα ανάπτυξης. Η οικονομική κρίση μας έχει κάνει ιδιαίτερα ανταγωνιστικούς λόγω   του χαμηλού κόστους των προσφερομένων υπηρεσιών. Τόσο η απλή ιατρική επίσκεψη, όσο και οι εργαστηριακές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα τα υπερηχογραφήματα και οι δοκιμασίες κοπώσεως, είναι πολύ φθηνότερα σε σχέση με την Ευρώπη και την Αμερική. Το γεγονός ότι η Κρήτη είναι ο ιδανικός τόπος για να ζεις, προσφέρει την δυνατότητα προσέλκυσης ηλικιωμένων σε κατάλληλες μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων. Το ίδιο ισχύει και για τους νεφροπαθείς, όπου τα ήδη υπάρχοντα κέντρα αιμοκάθαρσης στο νησί δεν επαρκούν λόγω αυξημένης ζήτησης. Είναι απαραίτητη η δημιουργία νέων μονάδων.
Η Κρήτη όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα έχει προχωρήσει στον τομέα της τεχνητής γονιμοποίησης επειδή ευνοήθηκε από την υπάρχουσα ελληνική νομοθεσία. Στον τομέα αυτό η ήδη υπάρχουσα εμπειρία και προβολή του ιατρικού έργου πρέπει να αξιοποιηθεί κατάλληλα.
Στον τομέα της αποθεραπείας μετά από σοβαρά παθολογικά συμβάντα πάλι το κλίμα και το εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον, δίνουν συγκριτικό πλεονέκτημα στο νησί μας, για την δημιουργία οργανωμένων μονάδων, οι οποίες θα βοηθούν τους ασθενείς αυτούς να βρουν γρήγορα την καλή φυσική τους κατάσταση.
Το υψηλό επιστημονικό επίπεδο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κρήτης με το διεθνές του κύρος, μπορεί να γίνει ο καταλύτης όλων των παραπάνω δράσεων.
 
Αναφορές - Βιβλιογραφία
-11.


Παράρτημα 2

Πολιτισμός – Πηγή πλούτου και δύναμης

Ο μεγάλος αναπτυξιακός της Ελλάδας είναι ο Τόπος, η ποικιλομορφία του και ο συμβολισμός του

Βιώνουμε εδώ και χρόνια μια πρωτόγνωρη κρίση αξιών. Κρίση που αφορά το φυσικό, οικονομικό, αρχιτεκτονικό, κοινωνικό, ιδεολογικό και πολιτικό περιβάλλον. Η Ευρώπη των μεγάλων καθολικών ιδεών που κινητοποίησαν την ιστορία και συγκλόνισαν τους λαούς κατεδαφίζεται. Λεηλατημένη από την ανήθικη αδηφαγία των κερδοσκόπων για τον έλεγχο των πόρων, η σημερινή Ευρώπη απαξιώνει την δημοκρατία με άνευ όρων και ορίων παραγωγή και υπερκατανάλωση. Μπροστά σε αυτή τη δραματική αλλαγή του Ευρωπαϊκού πολιτικού τοπίου, το κύριο ερώτημα στο οποίο καλούμαστε να απαντήσουμε είναι:
Πώς θα σεβαστούμε το φυσικό πολιτιστικό περιβάλλον και όλα του τα οικοσυστήματα, χωρίς να πειράξουμε την αρμονία των ισορροπημάτων που συνέχει το όλον; όπως είχε πει ο κορυφαίος Έλληνας αρχιτέκτονας, καλλιτέχνης και ακαδημαϊκός Δημήτρης Πικιώνης. Συνακόλουθα: Πώς θα διαχειριστούμε τα αναπτυξιακά προγράμματα για να αξιοποιήσουμε τους Ελληνικούς πολιτιστικούς πόρους; Σε ποιους άξονες μείζονος σημασίας μπορούμε να επικεντρώσουμε τις δυνάμεις δημιουργίας ώστε να σώσουμε την χώρα από τις απειλές και τους κινδύνους της ασχήμιας, της πολιτικής βαρβαρότητας, του οικιστικού χάους, της λεηλασίας του εδάφους και ταυτόχρονα να δώσουμε το στίγμα της ελληνικής μας ταυτότητας με ολοκληρωμένο αποτέλεσμα;
Μέχρι σήμερα το πολιτικό προσωπικό της χώρας στάθηκε αδιάφορο, ανίκανο να αναδείξει και να αξιοποιήσει ακριβώς αυτά τα στοιχεία της ταυτότητάς μας με αποτέλεσμα την υποβάθμιση, την απαξίωση του αληθινού μας πλούτου από την θύελλα των αγορών με στόχο την εκποίηση της χώρας στα αρπακτικά του παγκοσμιοποιημένου κεφαλαίου. Συνακόλουθα, η έξοδος και η προστασία από την κρίση βρίσκεται στην διάσωση της ταυτότητας και της ανάδειξης των πολιτιστικών αγαθών, του ελληνικού φυσικού, δομημένου και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.
Ένας κόσμος χωρίς αυτόν τον πλούτο, με δυο πόλους, τον οικονομικό φονταμενταλισμό από τη μια και το θεοκρατικό φονταμενταλισμό από την άλλη, θα έχει χάσει τον ουσιώδη πυρήνα της
Ευρωπαϊκής ταυτότητας που είναι ο σεβασμός στην κληρονομιά των καθολικών αξιών, όπου πάνω τους εδραιώθηκαν τα δικαιώματα του ανθρώπου: η Ελευθερία ,η Δημοκρατία, η Πολιτική ως “κατ’ αλήθειαν ζην”, ο οικουμενικός πολιτισμός!
Χωρίς ίχνος εθνικισμού ή τοπικισμού οφείλουμε να προβάλουμε δημιουργικά για το μέλλον της χώρας μας ό,τι πολύτιμο διαφυλάχθηκε από αυτόν τον οικουμενικό πολιτισμό, που σήμερα περισσότερο από ποτέ, έχει ανάγκη η Ευρώπη και η Ελλάδα για να αναδείξει τη ακτινοβολία και την αυτοσυνειδησία της! Με σεβασμό στις κατακτήσεις των άλλων αλλά και με τη συνείδηση του πλούτου που ως ένας “κρυφός αγωγός αιώνων ρέει αδιάκοπα μέσα μας”, όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο Οδυσσέας Ελύτης. Η ανάδειξη αυτού του πλούτου, αξιοποιώντας και την Ευρωπαϊκή εμπειρία, θα προβάλλει ιστορικού τύπου προστάγματα για τον 21ο αιώνα με στόχο την αρμονική συνύπαρξη του ανθρωπογενούς, φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος με γνώμονα την ευημερία με όρους δικαιοσύνης και αειφορίας.

Το πλέγμα των πολιτικών που μπορεί να υπηρετήσει αυτή τη στρατηγική επιδίωξη θα διαμορφωθεί στην οπτική και το πνεύμα μιας αναθεωρημένης Χάρτας Πολιτιστικού  Τουρισμού, ο οποίος έχει πλέον αναγνωριστεί ως ένας από τους πλέον σημαντικούς τομείς της παγκόσμιας τουριστικής ζήτησης, αναπτύσσεται ραγδαία λόγω της εντυπωσιακής αναπτυξιακής του πορείας και θεωρείται ως η μεγαλύτερη βιομηχανία παγκοσμίως. Οι προθέσεις,οι προτεραιότητες, οι στόχοι των εμπλεκόμενων φορέων και ιδιωτών για την ανάδειξη και διαχείριση πολιτιστικών αγαθόν είναι παράγοντες δυναμικής αλληλεπίδρασης με τον τουρισμό. Είναι πρώτιστο καθήκον η καταγραφή των δραστηριοτήτων κατά θεματικό τομέα πολιτιστικού τουρισμού σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Οι τομείς αυτοί αφορούν τον αρχαιολογικό τουρισμό, τον αγροτουρισμό τον οινοτουρισμό και το γαστρονομικό τουρισμό, τον οικοτουρισμό, τον αρχιτεκτονικό, θρησκευτικό, θαλάσσιο, ιαματικό, και ιατρικό τουρισμό. Ενδεικτικές δραστηριότητες – στόχοι μιας τέτοια ολοκληρωμένης προσέγγισης  είναι  η ιστιοπλοΐα και τα θαλάσσια σπορ και η θαλασσοθεραπεία, οι καταδύσεις και το υποβρύχιο ψάρεμα, η πεζοπορία, η ορειβασία-αναρρίχηση, η ποδηλασία βουνού, το αλεξίπτωτο πλάγιας, η παρατήρηση οικοσυστημάτων, η γνωριμία με την χλωρίδα και πανίδα και ποικίλες άλλες φυσιολατρικές δραστηριότητες (καγιάκ, caving, canyoning, river trekking).

Η ανωτέρω καταγραφή έχει ως στόχο ένα ενιαίο πολιτιστικό πρόγραμμα ερευνάς, μια ψηφιακή πύλη προβολής του ελληνισμού, προκειμένου να διασφαλίσει μια αειφόρο ισορροπία μεταξύ της διαφύλαξης των τόπων με παραδοσιακό-ιστορικό χαρακτήρα και της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης κάθε τοπικής κοινότητας με τη συλλογή δεδομένων εναλλακτικού τουρισμού ώστε να παρέχεται αποτελεσματική αναζήτηση προορισμών με πολιτιστικό ενδιαφέρον που θα υπηρετούν την επιδίωξη της απόλαυσης μέσα από την εμπειρία της  επαφής, της γνωριμίας και της γνώσης με την πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Έχει επίσης ως  στόχο  να  ενθαρρύνει  την  ευρύτερη  συμμετοχή  στην  προστασία  της  πολιτιστικής
κληρονομιάς όσων εμπλέκονται στην διαχείριση και τη διατήρησή της, στη διαμόρφωση πολίτικης και τον σχεδιασμό γι αυτήν.
Η ανάπτυξη αυτή είναι αλληλένδετη με ένα νομοθετικό, διαχρονικό πλαίσιο αρχών στήριξης με πρωτοβουλίες διεθνούς προστασίας και συμβάσεις , που διέπουν την θεωρία και κυρίως την πράξη της αποκατάστασης, της συντήρησης, της ανάδειξης κάθε είδους πολιτιστικών αγαθών και πόρων και αξιοποιεί επιχειρησιακά, δυναμικά περιφερειακά προγράμματα. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 1964 στην γειτονική μας Ιταλία οργανώθηκε ο Χάρτης της Βενετίας από το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών ICOMOS για την αποκατάσταση και συντήρηση μνημειακών συνόλων. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί στην Ελλάδα το 1931 με την δημιουργία της Χάρτας Αθηνών. Μέσα στο πλοίο ‘’Πατρίς’’ από Μασσαλία προς Πειραιά, μια διεθνής αρχιτεκτονική ομάδα 24 ατόμων, ξένης υπηκοότητας, αποφάσισε να καταγράψει τα ιστορικά μνημεία, με τίτλο ‘’Οργανική πόλις’’, η οποία κατατέθηκε ανυπόγραφη στο Παρίσι το 1943. Αυτό ήταν το πολεοδομικό Μανιφέστο του Μοντέρνου Κινήματος CIAM το οποίο αμφισβητήθηκε και αποδείχτηκε μη εφαρμόσιμο. Σήμερα χρειάζεται να γίνει αυτό που δεν έγινε στο παρελθόν: με ελληνική πρωτοβουλία να συμπληρωθεί και να ολοκληρωθεί σε ένα νέο πολιτιστικό πρόγραμμα έρευνας η ολική, προσεκτική, ευέλικτη καταγραφή του εθνικού μνημειακού πλούτου ο οποίος είχε μεγάλες απώλειες και καταστροφές στο ελληνικό περιβάλλον. Να συνδυασθεί, δε, με θέσπιση ειδικών διατάξεων, άρχων και προγραμμάτων όπως:
• Η εξασφάλιση της αυθεντικότητας η οποία έχει μεγάλο βάρος και παγκόσμια σημασία καθώς είναι πρωτεύον και σημαντικό στοιχείο των πολιτιστικών τόπων. Η αυθεντικότητα εκφράζει μεσώ του φυσικού και υλικού περιεχομένου τη συλλογική μνήμη και τις άυλες παραδόσεις που απέμειναν από το παρελθόν. Η πολιτιστική σημασία ενός τόπου και η κατανόησή του ιστορικά για την ανάδειξη, προστασία, συντήρηση, ανάπλασή του.
• Η εξασφάλιση της συνεχούς καταγραφής σε όλα τα αρμοδία υπουργεία, δήμους, περιφέρειες και αρμόδιες υπηρεσίες όπως οι εφορείες αρχαιοτήτων.
• Ο χωροταξικός σχεδιασμός σε αρμονία με την χωρητικότητα και την αρχιτεκτονική κληρονομιά ώστε να μην υπάρχουν επιζήμιες επιπτώσεις στην ακεραιότητα, στα φυσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά του κάθε τόπου, στην διατάραξη των στοιχείων του αρχιτεκτονικού ιστού.
• Η γνώση κάθε μνημείου, η προβολή του, η ιδιαιτερότητα της περιοχής, οι διαφορετικές πολιτιστικές άξιες που εκφράζει. Η σωστή εκτίμηση της αισθητικής και ιστορικής άξιας του. Αυτή η σημασία να προβάλλεται με κατάλληλο τρόπο, ελκυστικά, με εκσυγχρονισμένες μορφές εκπαίδευσης, εικόνες, και εξηγήσεις της περιβαλλοντικής πληροφορίας.

Ο πολιτισμός ως παραγωγικός πόρος αποτελεί πηγή δημιουργίας για το σύνολο της κοινωνίας όπως μαρτυρούν παραδείγματα ευρωπαϊκών πόλεων κληρονομιάς και τέχνης. Ενδεικτικά, μια επιστημονική ομάδα ανθρώπων στις πόλεις Βαρκελώνη, Φλωρεντία και Τοσκάνη αναβάθμισαν τον πολεοδομικό ιστό και το φυσικό περιβάλλον, βασιζόμενοι στην ανάδειξη, αναστήλωση, επανάχρηση των ιστορικών ακινήτων ιδιωτών και δημοσίου. Είναι επίσης καθημερινή πολιτική πράξη στις ιστορικές πρωτεύουσες (Παρίσι, Λονδίνο, Βερολίνο, Ρώμη) η διάσωση, προστασία και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς. Όταν η Μπολόνια αποφάσισε να αναστηλώσει όλα τα ιστορικά κτίρια μπαίνοντας σε πρόγραμμα με την προστασία της UNESCO, εισέπραξε 20.124.000 ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η Βαρκελώνη διέθετε το 1990 18.500 κλίνες. Το 2013 έφτασε στις 68.000.Το 2012 εισέπραξε 12 δις ως τουριστικό προϊόν.
Περαιτέρω:
• Η Γαλλία από τα ετήσια έξοδα της διαθέτει το 75% αποκλειστικά για την προστασία των ιστορικών κτιρίων και μνημείων.
• Στην Μεγάλη Βρετανία όλα σχεδόν τα μνημεία ανήκουν σε ιδιώτες. Το κράτος αναλαμβάνει τα έξοδα συντήρησης τους με την υποστήριξη ιδιωτικών κεφαλαίων και την βοήθεια ιδιωτικών ιδρυμάτων κατόπιν συναίνεσης των ιδιοκτητών.
• Στην Ισπανία το κράτος αναλαμβάνει όλα τα έξοδα συντήρησης, αναστήλωσης και επισκευής.
• Στη Σουηδία υπάρχει νομικό καθεστώς που αναλαμβάνει κάθε δήμος την οικονομική στήριξη της αναστήλωσης, συντήρησης και επισκευής. Εάν αρνηθεί ο ιδιώτης του επιβάλλονται κυρώσεις.
• Σε Φιλανδία, Πολωνία και Σλοβακία, οι ιδιώτες αναλαμβάνουν τα έξοδα αναστήλωσης, συντήρησης και επισκευής με κρατική συμμετοχή 60-100%.
Είναι, λοιπόν καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι τα πολιτιστικά αγαθά με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους δεν αποτελούν μια στατική έννοια συνδεδεμένη με το παρελθόν ή μια πολυτέλεια για να περνά ευχάριστα τον καιρό της η παγκόσμια ελίτ. Το αντίθετο μάλιστα. Σήμερα αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της Ευρώπης. Αποφέρουν αναρίθμητα οικονομικά, κοινωνικά, περιβαλλοντικά οφέλη και συνδέονται με χιλιάδες θέσεις εργασίας και ενίσχυσης της μικρομεσαίας τάξης.
Σε συνθήκες κρίσης, οι ιδιοκτήτες και οι φορείς είναι αδύνατον να συντηρήσουν και να αναστηλώσουν τα ιστορικά-διατηρητέα-παραδοσιακά κτίρια,οικισμούς και οικιστικά σύνολα. Η δε προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι υποχρέωση του κράτους (άρθρα 24 και 28 του Συντάγματος). Συνακόλουθα, απαιτείται η ενεργοποίηση της Πολιτείας για τη συμπλήρωση  του δικαίου προστασίας και η οικονομική ενίσχυση με κίνητρα υπέρ των ιδιωτών και φορέων. Απαιτείται, επίσης, ο εκσυγχρονισμός της κείμενης νομοθεσίας, για την καθολική προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Γενικότερα, τίθεται θέμα σύγκλισης της νομοθεσίας και της νομολογίας για τα πολιτιστικά αγαθά και απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών.

Απαιτείται, περαιτέρω, η έκδοση προεδρικού διατάγματος που προκύπτει ως ανειλημμένη υποχρέωση της χώρας μας από το άρθρο 6 του Ν.2039/1992 “Κύρωση της Συνθήκης της Γρανάδας”. Η σύμβαση αυτή υιοθετήθηκε από τη γενική συνέλευση της UNESCO. Παράλληλα, είναι αναγκαία η θέσπιση ευνοϊκότερων ρυθμίσεων σχετικά με την αντιμετώπιση της φορολογίας ν.4174/2013 και του ΕΝΦΙΑ.
Προκειμένου να αποφεύγεται η εγκατάλειψη και η ερημοποίηση των μνημειακών χώρων και διατηρητέων κτιρίων, προτείνεται να αποτελούν επιλέξιμες δαπάνες σωτηρίας οι μελέτες συντήρησης, διατήρησης, ανακατασκευής, ανάδειξης σε ένα ειδικό πρόγραμμα των διατηρητέων-ιστορικών-παραδοσιακών κτισμάτων που ανήκουν σε ιδιώτες και φορείς και όχι μόνο σε τουριστικές επιχειρήσεις, που βρίσκονται σε λειτουργιά. Η κρατική συμμετοχή να ανέρχεται στο 60% -100% όπως στις ευρωπαϊκές χώρες.
Αναφορές - Βιβλιογραφία

1. H διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς ως αντίδοτο στην ατοπία. Γιούλη Ιεραπετριτάκη (Ιστορικός – Αρχαιολόγος) http://www.candianews.gr/2015/10/07
1. Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Στην εργασία με τίτλο “Πολιτιστική Κληρονομιά και Τουριστικό προϊόν: Μελέτη προσέγγισης της επιρροής του Αρχαιολογικού Χώρου των Δελφών και του Μουσείου στην Π.Ε. Φθιώτιδας” των Δ. Καρίκης και Χ. Τσαμαντάνη, σελ. 4-5 http://grsa.prd.uth.gr/conf2013/46_karikis_tsamantanis_ersagr13.pdf
2. Πολιτιστικό Περιβάλλον – Συμβάσεις: https://goo.gl/s39fEC
3. Προστατευόμενες περιοχές - http://www.ekby.gr/ekby/el/ekby_pp_el.html Μουσείο Γουλανδρή
4. Η νομοθεσια για την παγκόσμια αρχιτεκτονική κληρονομιά. Α. Μανιατης http://nomosphysis.org.gr/11367/i-nomothesia-gia-tin-prostasia-tis-arxitektonikis- klironomias-maios-2008/
5. Ο Πολιτισμός στο επίκεντρο της πολιτικής των Ανεξάρτητων Ελλήνων Πόπη Ιεραπετρίτη. https://goo.gl/MgK8wZ
6. Η προστασία και διαχείρισης της Ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο της Διεθνούς Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Βασιλική Μακρή. http://www.ekdd.gr/ekdda/files/ergasies_esdd/12/2/293.pdf
7. Xάρτα του nizhny tagil για την βιομηχανική κληρονομιά - http://ticcih.gr/η-xαρτα-του- nizhny-tagil/

8. Αρχές του Δουβλίνου για την διατήρηση της βιομηχανικής κληρονομιας http://kpe- lavriou.att.sch.gr/documents/sem12dec14-15belavilas.pdf
9. Κατάλογος μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, UNESCO 1972,2009. https://el.wikipedia.org/wiki/κατάλογος_μνημείων_παγκόσμιας_κληρονομιάς
10. Χάρτα για τους τόπους της πολιτιστικής κληρονομιάς - Φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, ICOMOS, 2007. http://www.icomos.org/charters/tourism_greek.pdf
11. Εναλλακτικές μορφές τουρισμοί - λίστα θεματικών μορφών τουρισμού και δραστηριοτήτων http://altertourism.gr/morfes-tourismou/lista-thematikon-morfon- tourismou-kai-drastiriotitwn
12. Πολιτιστικός τουρισμός - Πολιτιστικό Πρόγραμμα Έρευνας Τουρισμού ATLAS http://www.real.gr/defaultarthro.aspx?page=arthro&id=243615&catid=3
13. Η αναθεωρημένη χάρτα ως θεσμικό μέσο του πολιτιστικού τουρισμού και τα άρθρα που εξασφαλίζουν την αρχιτεκτονική κληρονομιά. Αικ. Δημητσάντου Κρεμεζή (Αν. Καθ. Ε.Μ.Π.) http://library.tee.gr/digital/books_notee/book_59509/book_59509_dimitsantou.pdf
14. Iστορικά ξενοδοχεία στην ευρώπη (400) http://www.historichotelsofeurope.com/index.html